5613aaff1c3d2.PNG

مرآت الممالک؛ سفرنامه ای به خلیج فارس، هند، ماوراءالنهر و ایران

مکان چاپ: تهران ناشر: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران تاریخ چاپ: ۱۳۵۵ هجری شمسی تیراژ: ۱۲۵۵ زبان: فارسی

کتاب مرات الممالک (سفرنامه ای به خلیج فارس، هند، ماوراء النهر و ایران)، ترجمه کتابیست به همین نام که در سال 964 هجری قمری، به زبان ترکی عثمانی نوشته شده و سرگذشت و سفرنامه یکی از دریاسالاران ترک به نام «سیدی علی» می باشد. نویسنده کتاب از معاصران «شاه طهماسب صفوی» است که به فرماندهی ناوگان عثمانی در دریای سرخ و خلیج فارس منصوب شده بود و ماموریت داشت که تعدادی از کشتی های عثمانی را که در بندر بصره بودند، به پایگاهی در دریای سرخ بازگرداند. در راه اجرای این ماموریت، ناچار شد با پرتغالیان که آن زمان بر اقیانوس هند مسلط بودند، بجنگد و عاقب، توفان های سخت و بادهای شدید دریایی، کشتی های او را به سواحل غربی هند کشاندند و چون بازگشت از راه دریا برایش ممکن نبود، به اتفاق گروهی از افسران و ملاحان، ناچار شد از راه زمین به کشور خویش بازگردد. در راه اين سفر، از سرزمين‌هاي متعددي در هند و افغانستان و ماوراء النهر عبور كرد و بعد هم از راه مشهد به ايران آمد، در قزوين به حضور شاه طهماسب بازيافت و مدتي در دربار او ماند و عاقبت از طريق بغداد به استانبول بازگشت. «سيدي علي» كه علاوه بر هنر دريانوردي با ادبيات نيز آشنائي داشت پس از بازگشت، شرح اين سفر دور و دراز را كه چهار سال طول كشيد در كتاب «مرآت الممالك» نوشت. از آنجا كه در جريان اين سفرها مدتي را در ايران گذرانيده است و به علاوه سرگذشت او وضع حكومت‌ها و كشورهاي همسايه ايران را در آن زمان نيز نشان مي دهد، اين كتاب مي تواند براي بررسي و تحقيق تاريخ ايران در دوران صفويه مفيد واقع شود و به مين دليل به ترجمه فارسي آن اقدام شده است. این کتاب با ترجمه ی محمود تفضلی و علی گنجه لی از ترکی به فارسی برگردانده شده است و در سال 1355 توسط انتشارات بنیاد فرهنگ ایران زیر نظر پرویز ناتل خانلری در تهران منتشر شده است.

منابع مشابه بیشتر ...

65df4bbcd6ccc.jpg

فرزندان درباری ایران

ویلفرید اسپاروی

اسپاروی به تصور اینکه یکی از شاگردان مستعدش ممکن است روزی به مقام های عالی سیاسی در ایران دست باید از همان ابتدا به پرورش استعداد او در راستای منافع کشور خود می‌پردازد و سعی می‌کند به او بقبولاند که خیر و صلاح جهان به خیر و سعادت نژاد آنگلو ساکسن بستگی دارد. مؤلف از رسم “مداخل” در ایران، این عرف ناشایست عصر بی خبری به وضوح و اجمال سخن می‌گوید و زنجیره آن را از شاه تا رعیت بازگو می‌کند و وضع فروش مشاغل مهم دولتی را یکی از عوامل خرابی ملک و ملت می‌شمارد. اسپاروی از مشهوراتی که دیگر سیاحان شرح داده‌اند، دوری گزیده و آنچه بیان نموده تا حد زیاد بدیع و تازه است. او تنها به شرح وقایع بسنده نمی‌کند بلکه با ایجاز پر معنی به تحلیل رویدادها می‌پردازد و برخلاف بعضی از سیاحان به تحسین شیوه زندگی و مشی زن ایرانی می‌پردازد و او را محور زندگی خانواده می‌داند که تنها امید و آرزوی خود را در خوشبختی خانواده‌اش جستجو می‌کند. نقش چادر را در زندگی اجتماعی زن ایرانی واجد اهمیت بسیار دانسته و آن را ته بند اسارت، بلکه نشان آزادی و مجوزی برای ورود او و شرکت او در فعالیتهای اجتماعی می‌شمارد و به ذکر مثالهای چندی از شرکت زنان در اعتراض های اجتماعی می‌پردازد و از این طریق به تحسین زیبایی طبیعی فوق العاده زن ایرانی می‌نشیند.

65b50ee5dfc58.jpg

ماموریت ادبی یا از خوانسار تا شیراز

محمدحسین تسبیحی

کتاب مأموریت ادبی از خوانسار تا شیراز در اصل سفرنامه ای در زمینه دومین کنگره دبیران زبان و ادبیات فارسی کشور است که به مدت یک هفته در مرداد ماه سال 1347 و در شهر شیراز منعقد گردید. این سفرنامه که به قلم دکتر محمد حسین تسبیحی به نگارش درآمده، نخستین بار به مدت یک سال در روزنامه فردا و به صورت گفتارهایی مسلسل به چاپ رسید و در حقیقت این کتاب چاپ دوم مأموریت ادبی است. تسبیحی در سال 1347 از ریاست وقت ادارا آموزش و پرورش خوانسار جناب آقای حاج فضل الله ملکی مأموریت پیدا کرد که در این کنگره شرکت بنماید. ایشان که پس از یک سفر به تهران و گلپایگان موافقت ضمنی خود را اعلام نموده بود، سرانجام عازم این شهر گردید. ایشان در طی مسیر در شهرهایی چون شهرضا توقف نموده و توصیفات ادبی خوبی از این شهر ارائه کرده است. سپس به هر نقطه یا شهری نیز که می رسیده به توصیف آنجا پرداخته تا به شیراز رسید. وی نه تنها توصیف جامعی از چگونگی برگزاری کنگره و حتی سخنرانی های آن پرداخته، بلکه توصیفات زیبا و ادبی واری نیز از آثار مهم تاریخی و مذهبی این شهر چون آرامگاه حافظ و سعدی، شاهچراغ (ع)، تخت جمشید و ... ارائه کرده است. بدین سبب تهیه این کتاب و خواندن آن برای حتی شده پاره ای ساعت خالی از لطف نیست.