میرزا محمدعلی مدرس تبریزی (1257- 1333 شمسی) به مدرس خیابانی شهرت داشت. وی پس از فراگیری مقدمات ادبی، فقه، اصول و ریاضیات از محضر علمای صاحب نامی چون آیت الله لنکرانی و مجتهد تبریزی بهره گرفت و آثار گرانبهایی چون قاموس المعارف را به یادگار گذاشت. قاموس المعارف که تالیف آن 17 سال به طول انجامید، دائرة المعارفی مشتمل بر چهل و پنج هزار واژه متداول در زبان فارسی اعم از لغات فارسی، عربی و اروپایی است. مدرس تبریزی در مقدمه این دایرة المعارف، رساله مستقلی در دستور زبان فارسی گنجانده که در پنج بخش حرکات و حروف، چگونگی زبان پارسی، کلمه، کلام و جمله، بیان پاره ای قواعد متفرقه و خاتمه ای در تحلیل، تجزیه و ترکیب و ... تنظیم شده است. کتاب حاضر به اهتمام حمیده حجازی و دو مقدمه در شرح حال مولف به قلم شیخ جعفر سبحانی تبریزی و مهدی محقق در سال 1388 توسط موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران با همکاری دانشگاه مک گیل در دسترس علاقمندان قرار گرفت.

منابع مشابه بیشتر ...

6577132e4f59c.jpg

نحو در ایرانی میانه غربی

کریستوفر ج برونر

این کتاب ساختار نحوی زبان‌های ایرانی میانه غربی را مورد بررسی و پژوهش دقیق قرار داده است. وسعت دید، مثال‌های بسیار زیاد و متنوع از منابع گوناگون زبانی اعم از کتیبه و کتاب، دقت نظر در بیان قواعد نحوی، آغاز انجام موضع، همه و همه بر تسلط، توجه و کارآمدی نویسنده اثر گواهی می‌دهد. این پژوهش می‌کوشد تا نحو را بر اساس منابع متفاوت، با وجود تفاوت و تمایزات اندیشه‌ای که در زمان وجود، میان آنها بوده است، منظم کند.

62a4840c15732.jpg

دستورهای املاء و انشاء

علی اصغر فقیهی

انگیزه تالیف کتاب حاضر این بوده که تا ممکن است مطالب مربوط به املاء و انشاء قاعده بندی شود. از این جهت آنچه به املاء و انشاء بستگی دارد دسته بندی و برای هر دسته یک قاعده ای کلی با موارد استثناء ذکر شده است. مستند قواعد، کتب ادب مورد اعتماد عربی و فارسی و اظهارنظر پژوهشگران و اساتید بوده است. در مواردی که به دست دادن قاعده امکان نداشته و سروکار با جزئیات بوده از قبیل اینکه چه الفاظی دارای واو معدول است یا کلمه های عربی که وارد فارسی شده و با یک تلفظ به چند شکل نوشته می شود یا الفاظی که از جهتی غلط مشهور می باشند، در این گونه موارد ناگزیر همان کلمات و خصوصیت مربوط به هر لفظ ذکر شده است

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

6390a634a92d5.png

فرهنگ اصطلاحات پزشکی و داروشناسی در ادب فارسی

حمیده حجازی

یکی از ویژگی‌ها و امتیازات شعر فارسی این است که می‌تواند بیانگر مطالب و مفاهیم علمی اعم از علوم انسانی و علوم محض باشد. شاعران فارسی در مدارس سنتی پرروش می‌یافتند و بخشی از برنامه‌های آن مدارس، مقدماتی از علوم تجربی از جمله پزشکی بود که هم‌پایه علوم دینی آورده می‌شد. در این کتاب کوشیده شده کاربرد واژگان و اصطلاحات پزشکی و داروشناسی در اشعار برخی شاعران بزرگ ایران با ذکر منابع و مآخذ نشان داده شود.

کلیات/فرهنگ ها
کتاب
5648e6082b373.PNG

گوناگونی لغات و اصطلاحات در خمسه امیرخسرو دهلوی

حمیده حجازی

امیرخسرو دهلوی (شاعر قرن 7 و 8 هـ.ق) در زمانی می‌زیست که علوم اسلامی در شبه قاره هند هواداران فراوانی یافته بود و شاعران استفاده از اصطلاحات علون و فنون را مایه فخر و مباهات خود می‌شمردند. از این جهت این شاعر در آثارش نه تنها از واژگان و اصطلاحات مربوط به علوم شرعی و نقلی یاد می‌کنند بلکه توجه فراوان به علوم دیگر و همچنین فنون و حرف مختلف دارد که تفصیل آن با ذکر شواهد در این مقاله آمده است.

پژوهش‌ها/پژوهش‌ در شعر و شاعران
مقاله