کتابخانه مجازی ادبیات

سرزمینِ «بُرهان‌پور» به بابِ دکن شهرت دارد. حضرت محمّدهاشم کشمی بدخشانی ثمّ بُرهان¬پوری (تقریباً 1000- 1045ق) به این سرزمین تعلّق دارند که تذکره «نسمات القدس من حدایق الانس» شهره آفاق است. جناب دکتر محمّدیاسین قدّوسی مدیرِ پیشینِ کتیبه‌هایِ عربی و فارسیِ اداره باستان‌شناسیِ هندوستان در ناگپور هندوستان هستند که در سالِ 2011 به پاسِ خدماتِ ایشان جایزه ریاست جمهوری هندوستان به وی اهدا شد. جناب دکتر یاسین قدّوسی به تازگی کتابی به زبانِ اردو با عنوانِ: «شهر دلگشا بُرهان‌پور» درباره شهرِ بُرهان‌پور، کتیبه‌هایِ فارسی و آثارِ تاریخیِ این شهر منتشر کرده‌اند. سرورقِ کتاب آراسته به کتیبه‌ای به تاریخِ 1009 هجری/ 1601م متعلّق به دوره اکبر شاه در قلعه اسیر گَر هندوستان است. فهرست مطالب کتاب بدین قرار است: نگاهی به تاریخ، جامعه و ادبِ سرزمینِ بُرهان‌پور؛ سپه‌سالاری به نامِ عبدالرحیم خان خانان و ارتباطِ صمیمیِ وی با صوفیان؛ خانواده الحاج محمد اسماعیل فهمی؛ خدماتِ علمی، ادبی و تاریخیِ محمد جاوید انصاری؛ صوفیانِ سرزمینِ بُرهان پور؛ اهمیتِ کتیبه‌شناسی؛ کتیبه‌هایِ سرزمینِ بُرهان پور؛ عمارت‌های تاریخی، مساجد، مقابر و دیگر آثارِ باستانی در شهرهایِ: بُرهان پور، اسیر گَر، زین آباد، مَلیر، گُل آرا در هندوستان؛ درگذشتِ ممتاز محل در بُرهان‌پور؛ اگر بُرهان‌پور در شاهراهِ جی.تی قرار داشت؛ مراسمِ پنجاهمین جشنواره ممتاز محل در ژوئن 2019؛ آستانِ حکیمیِ بوهرا و برهان پور؛ شهر دلگشا بُرهان پور و وابستگانِ خاص؛ لوح‌های تقدیر و جوایز اعطا شده به دکتر محمد یاسین قدّوسی؛ کتاب‌نامه.

"کَدپا" شهری در جنوب هندوستان است که در شمال آن شهر "کَرنول"، در جنوب شهر "چَتور"، در شرق شهر "نیلور" و در غرب شهر "اَنَنت پور" است. ابتدا مقدمه ای درباره تاریخ این شهر، سپس کتیبه‌های فارسی و عربی برخی از مکان‌های این شهر به همراه ترجمه اردو آورده شده‌اند. در پایان عکس کتیبه‌ها و آثار دیگر نویسنده آمده است.

علیشیربیگ یا امیرعلی شیر (844 تا907 هـ ق/ 1441 تا 1501 م)، متخلص به نوایی، برجسته‌ترین شخصیت ادب ترک (چغتایی) است که در عصر تیموری ماوراء‌النهر بالید. آن فعالیت ادبی که پیش از ظهور مغولان، به ویژه در دوره قراخانیان در میان مسلمانان ترک ترکستان شرقی، مناطق یدی سو (هفت آب) و تا اندازه در دلتای جنوبی و میانی سیحون جریان یافت و در جنوب تا دلتاهای میانی و زیرین سیحون گسترش یافت، در دوره مغولان در خوارزم، شکل ترکی به خود گرفت و برای پیشرفت آن در ماوراء‌النهر (ورارود) و خراسان شمالی تدابیر ویژه اتخاذ شد. در آن روزگار، ادب ترکی ترکستان و ماوراءالنهر از سنت‌های ایرانی تأثیر پذیرفته بود، زیرا که این سنت‌ها با ساختار ملی آنان عجین بودند. اگر چه زبان ادبی چغتایی در مرزهای سمرقند بنیاد خود یعنی سنت‌های زبان کاشغری را همچنان زنده نگاه داشت، اما عناصر تازه بسیار نیز از زبان ترکمانان که در میان ترکان خراسان سخت ارزمند بود، بدان راه یافت.