یکی از نظریه‌های مهم زبانی نظریه گشتاری است. غرض از گشتار یا تأویل این است که تعداد جمله‌های زبان به وسیله حذف، تبدیل، اضافه، جابه‌جایی مثلاً جمله مرکب رفتم که دوستم را ببینم به جمله «برای دیدن دوستم رفتم» تأویل می‌شود که از نظر «ژرف‌ساخت» با جمله قبلی یکسان است. در این بررسی، قواعد گشتار انواع جمله‌های مرکب بررسی گردیده است و غرض اصلی شناخت نقش جمله وابسته در جمله هسته است.

درباره نویسنده

تقی وحیدیان کامیار (متولد ۱۳۱۳ در مشهد، ایران) محقّق، ادیب و زبان‌شناس، دارای دکتری زبانشناسی ازدانشگاه تهران است. وی در دانشگاههای شهید چمران (جندی‌شاپور) اهواز و سپس در دانشگاه فردوسی مشهد به تدریس اشتغال داشته و هم‌اکنون بازنشسته شده‌است. چندین کتاب و مقاله، بیشتر در موضوعات عروض و قافیه فارسی و نیز دستور زبان فارسی، از او منتشر شده‌است. آثار: وزن و قافیه شعر فارسی، مرکز نشر دانشگاهی نوای گفتار در زبان فارسی، ویراست دوم، انتشارات دانشگاه مشهد دستور زبان فارسی (به همراه غلامرضا عمرانی)، انتشارات سمت بدیع: از دیدگاه زیبایی‌شناسی، انتشارات سمت فرهنگ قافیه در زبان فارسی، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد ادبیات فارسی ۱، دوره پیش‌دانشگاهی رشته ادبیات و علوم انسانی، وزارت آموزش و پرورش دستور زبان فارسی گفتاری، انتشارات الهدی

منابع مشابه بیشتر ...

652e7a1236067.jpg

فارسی عمومی، ادبیات نگارش (مطابق سرفصل دانشگاهی)

معصومه موسایی, حمیدرضا شایگان فر

کتاب، مشتمل بر دو بخش "نگارش" و "ادبیات و برگزیده متون" است. در بخش "نگارش" پس از تاریخچه زبان فارسی، هر یک از مباحث، بسته به اهمیت و کاربرد آن، به اختصار یا به تفصیل مطرح شده است؛ چنانکه مباحث مربوط به نشانه گذاری، املای کلمات، نکات دستوری و تلخیص، به اختصار و در حد نیاز دانشجویان است. در بخش دوم کتاب (ادبیات و برگزیده متون) پس از بحثی مختصر درباره ادبیات و اهمیت آن، از مباحثی سخن به میان آمده است که آشنایی با آن، به خواننده کمک می کند تا ظرافتها و زیبایی های یک اثر ادبی را بهتر دریابد و لذت بیشتری ببرد. در بحث از هنرهای ادبی، وزن عروضی و قالبهای شعری، بنا را بر اختصار نهادیم، اما سه مبحث دیگر، یعنی انواع ادبی بر اساس محتوا، سبکهای شعر فارسی و مکتبهای ادبی که از اهمیت ویژه ای برخوردارند، قدری مفصل تر بیان شده است...

62a86a304a41d.jpg

روش نوین آموزش زبان آشوری و صرف فعل

ادوین امیر چمکی

این کتاب در دو بخش تنظیم و نوشته شده است که بر روی هم مرتبط به هم می باشند. بخش اول: از آغاز تا اول بحث مصدر برای یادگیری و آموختن زبان برای کسانی است که خواندن و نوشتن زبان مادری خود را نمی دانند که در این بخش تا حدودی آنها را خواهند آموخت و آمادگی لازم را برای خواندن بخش دوم کتاب پیدا خواهند کرد. با خواندن بخش دوم اگر با دقت صورت بگیرد می توانند کاملا زبان مادری خود را بیاموزند. بخش دوم: از مصدر و روش به دست آوردن افعال از آن، تا آخر را شامل می شود. این بخش از کتاب برای کسانی است که آشنایی آنها با زبان یا متوسط و یا در حد کمال است که با خواندن آن بر اشتباهات یا اغلاط و پیچ و خم های دستور زبان واقف و علل تغییرات و دلایل دستور زبان جدید را خواهند آموخت و سپس به قضاوت خواهند نشست زیرا در این کتاب طرز خواندن و نوشتن و بکار بردن علائم حرکت به طور صحیح و مصدر و صرف فعل تغییرات کلی پذیرفته و از اشتباهات و اغلاط و زیاده گوییهای بی مورد و اغتشاش و هرج و مرج ها و دلایل نادرست و ندانم کاریها پاک و سهل و آسان و قابل فهم گشته است

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

6489e12f17999.jpg

حرفهای تازه در ادب فارسی

تقی وحیدیان کامیار

حرفهای تازه گفتارهایی است در زمینه های وزن و قافیه فارسی و زبانشناسی فارسی و افسانه نویسی. این گفتارها را میتوان به پنج تقسیم کرد: 1. گفتارهایی که در آنها مباحثی جدید برای اولین بار مطرح گشته است مانند ماضیهای نقلی، فارسی مودبانه، بررسی علمی قافیه شهر فارسی، نامهای خاص و نظریه اطلاع، افسانه نویسی، آهنگ در فارسی، نقشهای تکیه در فارسی و اوزان نوحه ها. 2. گفتارهایی که در آنها بعضی نظرات دانشمندان چه معاصر و چه قدیم که نادرست می نمود، به ویژه در وزن شهر، مورد تحقیق و ارزیابی قرار گرفته و پس از مشخص شدن نادرستی با شیوه ای علمی رد و حقیقت آشکار شده است. 3. گفتارهایی است درباره مطالبی که قبلا مورد تفحص و بررسی دیگران قرار گرفته است اما نگارنده بررسی جامعی در آنها نموده و آنها را تکمیل کرده است مانند جمله های شرطی و اوزان دوری. 4. دو گفتار است یکی درباره عروض فارسی و دیگری درباره قافیه شعر فارسی عروضیان قدیم متاسفانه به جای آنکه اوزان زیبا و متعدد و متنوع و دقیق شعر فارسی را، چنانکه هست توصیف کنند، آنها را در چهارچوبه قواعد محدود عروض عرب که از هر جهت با اوزان شعر فارسی بی تناسب و متفاوت است تدوین کرده اند لذا نه تنها غیرعلمی است بلکه فراگرفتن آن هم بسیار دشوار است. 5. آخرین گفتار درباره متن خوانی است، درباره اینکه در دانشکده های ادبیات ما خواندن متون ادبی و معنی کردن لغات و بحث در نکات صرفی و نحوی اصطلاحات ادبی و علمی و عرفانی و نظایر اینها را ادبیات می دانند... در خاتمه، گفتارها از نظر موضوعی به پنج بخش تقسیم گردید: بخش یک عروض، بخش دو قافیه، بخش سه زبانشناسی، بخش چهار افسانه نویسی، بخش پنج ادبیات یا متن خوانی

فنون ادبی/بلاغت (بیان، بدیع، معانی)
کتاب
613771cf9dd55.jpg

دستور زبان عامیانه فارسی و بررسیهای تازه در دستور زبان فارسی

تقی وحیدیان کامیار

تقی وحیدیان در مقدمه کتاب می‌گوید: این رساله شامل قواعد زبان عامیانه فارسی است یعنی زبانی که فارسی زبانان امروز به آن حرف می‌زنند. در این رساله برای استخراج قواعد زبان عامیانه ابتدا نثر ساده و خودمانی بعد از مشروطیت را مورد نظر قرار گرفته است. بخصوص نثرهایی که عینا به زبان مردم بود. پس از آن در گفتار مردم دقت کردم و در حقیقت بیشتر قواعد را از گفته‌های مردم گرفتم و این بهتر بود، زیرا قواعد زبان را از زبان گفتاری با اطمینان کامل می‌توان گرفت و خط (به خصوص خط فارسی). گفتن دو نکته ضروری است: اول اینکه در این دستور بیشتر قواعد مختص زبان عامیانه گرد آمده و قواعدی که میان زبان عامیانه و لفظ قلم مشترک بوده باختصار ذکر شده. دوم اینکه ضمن مطالعه در دستور زبان عامیانه با این نکته برخوردم که بعضی از قواعد زبان در دستورهای زبان فارسی ناقص یا نادرست است که در این رساله نظر اصلاحی خودم را آورده ام.

دستور زبان/دستور زبان فارسی
کتاب