این کتاب مجموعه‌ای از منشآت بهاءالدین محمد بن مؤید بغدادی منشی علاءالدین تکش خوارزمشاه است که در قرن ششم هجری می‌زیسته است. کتاب مشتمل است بر دیباچه و دو فصل مقدمه مانند و سه قسم. دیباچه در حمد خداوند و نعت پیامبر و آل و اصحاب او و ستایش سلطان وقت و سبب تألیف کتاب. از دو فصل که به منزله مقدمه است، فصل اول را مؤلف به مدح و ثنای بهاءالدین وزیر اختصاص داده و در فصل دوم مختصری مفید در انشاء فارسی و سبک‌های مختلف نویسندگان و سبک و طریقه مختار خویش بیان کرده است. اما سه قسم اصلی کتاب، قسم اول مشتمل بر فرمان‌ها و مناشیر دیوانی و عهد نام‌ها و فتح‌نامه‌ها و قسم دوم دربردارنده نامه‌هایی است که از جانب سلطان به امرا و ملوک اطراف نوشته شده و قسم سوم مشتمل بر اخوانیات (نامه‌های خصوصی و دوستانه) و رقعه‌ها و ملاطفاتی است که مؤلف به بزرگان عهد و دوستان نوشته است و در پایان این قسم چند قطعه انشاء که افتتاح انواع مراسلات را شاید به طور نمونه و مثال درج و مجموعه را به یک قصیده پارسی در عرض حال خویش و توصیف کتاب و یک قصیده تازی در مدح بهاءالدین وزیر ختم کرده است.

منابع مشابه بیشتر ...

62fb9b284a2e2.jpg

منشآت مصباح

عزیزالله مصباح

نگارنده این کتاب عزیزالله مصباح ولد مرحوم آقا میرزا محمدعلی خان مستوفی است و درباره موضوع کتاب در مقدمه میگوید: "موضوع و مرسل الیه مراسلات مندرجه در این اوراق تصوری و فرضی است که نگارنده به نیت آنکه بقدر مایه تمکن خدمتی به عالم معارف تقدیم کرده باشد آن را به طور خصوص جهت تدوین این کتاب انشاء و تصنیف نموده و امیدوار چنان است که ارباب فضل و کمال نظر به معاذیری که قبلا معروض داشت تز مهائب و شوائب آن چشم پوشند و این خدمت نالایق محقر را بعز قبول فائز و مفتخر فرمایند"

62d2933c9d4b9.png

یک کلمه

میرزا یوسف خان تبریزی «مستشارالدوله»

رساله «یک کلمه» مهم‌ترین اثر میرزا یوسف‌خان تبریزی معروف به مستشارالدوله، رجل سیاسی و روشنفکر عهد ناصرالدین شاه قاجار، به احتمال زیاد نخستین اثر برجای‌مانده از جنبش روشنفکری دینی به زبان فارسی است. مستشارالدوله در این رساله می‌کوشد تا نشان دهد اصول تجدد و تجددخواهی در زمینۀ نهاد سیاست و قانون‌گذاری نه‌تنها با تعالیم و احکام دین اسلام ناسازگاری ندارند، بلکه به‌آسانی از این تعالیم و احکام استنباط و استخراج و استنتاج می‌تواند شد. در پایان کتاب نوشتارهایی متفرقه از مستشارالدوله آورده شده است.