این کتاب دربرگیرنده سخنرانیهای زندهیاد بدیعالزمان فروزانفر در سازمان پرورش افکار درباره بزرگان ایران است. ابتدا درباره فردوسی در چهار محور بدین ترتیب سخن گفته شده است: اشاره اجمالی به شرح حال فردوسی، جهات علاقه فردوسی به ایران، صفات مادی و معنوی ایرانیان از نظر فردوسی و منظور فردوسی از نظم شاهنامه. در قسمت دوم درباره زکریای رازی از این سه جهت سخن گفته شده است: شرح حال او به اجمال، اهمیت مقام و تألیفات او و اخلاق و روش او از لحاظ پزشکی. در قسمت سوم زندگی و آثار ابوعلی سینا در این سه مبحث بررسی شده است: مختصری از احوال او، اخلاق و روش زندگانی او و بالاخره اهمیت مقام و تألیفات او. قسمت پایانی این کتاب نیز درباره خواجه نصیرالدین طوسی در این دو محور است: شرح حال او به اختصار و مقامات علمی خواجه و خدمات او به فرهنگ ایران.
این مجموعه شامل لغات و تعبیرات ادبی و اصطلاحاتی از معارف مختلف چون: عرفان، کلام، طب، فقه، موسیقی، ... است که از نوشته های گوناگون شادروان بدیع الزمان فروزانفر گردآوری شده است که این نوشته ها شامل کتابها، مقالات و حواشی آن مرحوم بر متونی است که تصحیح نموده اند. شیوه کار در این کتاب به این صورت است که چون استاد گاه در شرح یک اصطلاح چند جای سخن گفته اند، ما تعریف کاملتر را برگزیده ایم و گاه از یک اصطلاح چند جای تعریف های ناتمام به دست داده اند که با تلفیق آنها شرحی کامل حاصل نموده ایم. در بعضی موارد نیز که برخی شرحها تکراری به نظر می رسید، یک مورد را نوشته و به سایر موارد ارجاع داده ایم. آنچه ارزش این کتاب را افزونتر می کند ذوق و استنباطی است که استاد فرزوانفر در بیان و شرح لغات داشته اند و این باعث شده نکات دقیق و ظریفی را بیان فرمایند که در کمتر جای به آن بر میخوریم و یا احیانا اگر در کتابی ذکر شده باشد اشتباه یا ناقص است که ایشان با نوشته خود آن را اصلاح و کامل نموده اند
ویژگی اصلی این پژوهش، کنکاش باستانشناسانه و روانشناسانه دربارهی شخصیتها و فضای اجتماعی و سیاسی داستانهای "شاهنامه" است. به باور نگارنده: "شاهنامه دارای دو بخش است که به طور کامل با هم تفاوت دارند. ویژگیهای ساختی، زبان شناسی، جهانبینی و مانند اینها در هر دو بخش چنان ناهماهنگ و ناهمخوانند که میتوان گفت دارای دو اندیشه، دو استعداد، و دو پسند جداگانه و نایکدستاند. برای نمونه در یک بخش سستی و ناپایداری جهان، بنیان جهانبینی است و در بخش دیگر آزپرستی و زیادهخواهی اساس جهانبینی است و در بخش دیگر آزپرستی و زیادهخواهی اساس جهانبینی نویسنده را میسازد؛ ..... بر این اساس میتوان شاهنامه را بر دو بخش جداگانه بخشبندی کرد بخش نخست از آغاز شاهنامه تا پایان شاهنشاهی (= امپراتوری) کیخسرو به همراه داستان رستم و اسفندیار است که شاهنامهی اصلی نامیده میشود و بخش دوم از آغاز پادشاهی لهراسب تا پایان شاهنامه (بدون داستان رستم و اسفندیار) است که آن را شاهنامه افزوده نام نهادهایم. شاهنامهی افزوده نوشتهی فردوسی است؛ اما شاهنامهی اصلی نویسندهی دیگری دارد که باید برای یافتن نامش در تاریخ و تاریخ ادبیات کاوش کرد. کتابی که پیش رو دارید کوشیده تا این نظر را که کل شاهنامه نوشتهی یک تن نیست به اثبات برساند".
سخن و سخنوران، کتابی است نوشتهٔ بدیعالزمان فروزانفر در شرح احوال و نقد و سنجش آثار ۵۵ تن نامورترین شاعران پارسیگوی قرنهای سوم تا ششم هجری. سخن و سخنوران اولین بار در سالهای ۱۳۰۸ و ۱۳۱۲ در تهران به چاپ رسیدهاست.
این مجموعه شامل لغات و تعبیرات ادبی و اصطلاحاتی از معارف مختلف چون: عرفان، کلام، طب، فقه، موسیقی، ... است که از نوشته های گوناگون شادروان بدیع الزمان فروزانفر گردآوری شده است که این نوشته ها شامل کتابها، مقالات و حواشی آن مرحوم بر متونی است که تصحیح نموده اند. شیوه کار در این کتاب به این صورت است که چون استاد گاه در شرح یک اصطلاح چند جای سخن گفته اند، ما تعریف کاملتر را برگزیده ایم و گاه از یک اصطلاح چند جای تعریف های ناتمام به دست داده اند که با تلفیق آنها شرحی کامل حاصل نموده ایم. در بعضی موارد نیز که برخی شرحها تکراری به نظر می رسید، یک مورد را نوشته و به سایر موارد ارجاع داده ایم. آنچه ارزش این کتاب را افزونتر می کند ذوق و استنباطی است که استاد فرزوانفر در بیان و شرح لغات داشته اند و این باعث شده نکات دقیق و ظریفی را بیان فرمایند که در کمتر جای به آن بر میخوریم و یا احیانا اگر در کتابی ذکر شده باشد اشتباه یا ناقص است که ایشان با نوشته خود آن را اصلاح و کامل نموده اند