محمد بن احمد بن جبیر کنانی معروف به ابن جبیر شاعر، ادیب، فقیه و سیاح عرب متولد سال 540 هـ. در بلنسیه (والنسیا) در شاطبه (خاتیوا) فقه آموخت و سه بار به مشرق سفر کرد و افزون بر زیارت خانه خدا و شهرهایی که در راه اسپانیا به مکه است، مدینه و کوفه و بغداد و موصل و حلب و دمشق را بدید و از عکا به صقلیه (سیسیل) و قرطاجنه رفت و در سفر اخیر اسکندریه درگذشت (614 هـ.). شرح سفرهای او به ویژه آنچه درباره سیسیل است، از مهمترین و سودمندترین مؤلفات عرب در جغرافیای این جزیره است. وی در توصیف جزدیات شهر مکه و وصف ویژگیهای خانه خدا و تحقیق در اندازهگیریها و مساحی حرم و شبستانها و مشخصات ستونها و درهای بیتالله و مشاهد متبرک آن دیار و گزارش مراسم گشودن در کعبه و دیگر جزئیات به دقت و تفصیل کوشیده و با نثری ادیبانه که چاشنی سجعی لطیف و هنرمندانه نیز دارد، یادگاری پربار از خود بر جای نهاده است.
در میان کتب و رسائل پرارزش و محققانه زکریای رازی، کتاب «المنصوری» هم به لحاظ حجم نهچندان زیاد و هم به لحاظ جامعیت و ارائه مطالب در ده بخش اهمیت فراوانی دارد؛ بنابراین از دیرباز مورد توجه اهل فن در سراسر جهان اسلام و نیز اروپا قرار گرفته است. جایگاه ممتاز این کتاب و ضرورت دسترسی آسان به مفهوم و معنای اصطلاحات و لغات بهکار بردهشده در این کتاب را ایجاب مینمود؛ بنابراین کوششهایی در اینباره صورت گرفته که از جمله آنها باید به کتاب «مفید العلوم و مبید الهموم» اثر احمد بن محمد (ابن حشا» از حکیمان قرن هفتم مغرب اسلامی اشاره کرد که لغتنامه و فرهنگ اصطلاحات کتاب «المنصوری» را تهیه و تدوین نمود. کتاب حاضر ترجمه کتاب «مفید العلوم و ....» است.
همه آثار غزالی همانند احیاءالعلوم و کیمیای سعادت مفصل و پرحجم نیست، بلکه قسمتی از آنها رسالههای کوتاه و مختصری هستند ولی پرمایه و پرمحتوا. از جمله رساله «الرسالة الدینیة» که ترجمه آن در این کتاب آمده و در انتساب آن به غزالی شک و تردیدی وجود ندارد. وی در این رساله یکی از مصادر مهم شناخت و معرفت آدمی، یعنی طریقه الهام و اشراق یا علم لدنی را مورد بحث و تجزیه و تحلیل قرار داده است. وی در این رساله نخست به بیان تعریف علم و عالم و معلوم پرداخته و آنگاه درباره نفس و روح انسان و تجرد و بقای آن و تمایز آن از بدن و نفس حیوانی و فرق میان اینها سخن به میان میکشد، سپس اقسام علوم و دانشها را مورد بحث قرار داده و آنگاه به بررسی راههای گوناگون و طرق مختلف کسب علم و معرفت میپردازد.