کتابخانه مجازی ادبیات

سرزمین کهنسال دلاوران ایران باختری از نظر جغرافیای تاریخی و تاریخ مرموز و ناشناخته است. اگر آنطور که در خارج از ایران محققانی چون هرتسفلد، دمرگان، مینورسکی، رالنسن، سر ارول استین برای بررسی گذشته های این سرزمین کوشیده اند فضلای کشور نیز توجهی ابراز می داشتند. اینک بسیاری از زوایای تاریک تاریخ چند هزارساله میهن ما روشن شده بد. نخستین کتابی که درباره لرستان به چاپ رسید مجموعه ای از غلامرضا خان والی و انیس المسافر نام داشت. کتاب مذکور در بوشهر به چاپ رسیده و مشتمل بر آگاهی هایی در مورد جانوران شکاری و فرمانروایان لر از حسین خان والی تا زمان مولف است، پس از آن باید از جغرافیای نظامی لرستان تالیف سپهبد رزم آرا نام برد که مشتمل بر جغرافیای مناطق با توجه به جنبه نظامی انها و ورود قوای دولتی به لرستان و سرکوبی عشایر این منطقه می باشد. آقایان بهمن کریمی و محمدعلی امام شوشتری نیز چند صفحه ای از کتابهای جغرافیای تاریخی غرب ایران و تاریخ جغرافیایی خوزستان را به لرستان اختصاص داده اند. با این حال تا به امروز کتابی که منحصر به تاریخ یا جغرافیای تاریخی این قسمت از ایران باختری باشد تالیف نشده است.

سرزمینی که اکنون بلوچستان نام دارد به اسم «مکا» مشهور بوده که یونانی‌ها آن را «گدروزیا» نامیدند.در زمان قدیم در سرزمین بلوچستان باتلاق بسیار وجود داشت و «اراینا» در زبان سانسکریت به معنی باتلاق است و برخی معتقدند از ترکیب این دو کلمه با کلمه «مکا» کلمه‌ای پدید آمد که به مرور زمان به «مکران» تبدیل شد. واژه بلوچستان نیز از زمانی اطلاق شد که بلوچ‌ها در آن سکونت کردند. بلوچ ها یكی از اقوام اصیل و شناحته شدة ایرانی هستند ، كه به زبان بلوچی ( كه از نزدیكترین خویشاوندان زبان فارسی است ) تكلم می كند و بیشترین جمعیت آنان در سه كشور ایران ، پاكستان و افغانستان بسر می برند .بیشترین جمعیت استان سیستان و بلوچستان را بلوچها تشكیل می دهند و بافت اجتماعی آن قبیله ای و طایفه ای است. همه اقوام ایرانی با توجه به اشتراكات فرهنگی دارای خصلت های اجتماعی مشابهی هستند . اما در عین حال بخاطر تأثیر پذیری از شرایط خاص محیطی و قومی خود تفاوتهایی نیز در خصلتها، باورها و آداب و رسوم آنها مشاهده می شود كه ویژگی های خاص هر قومی را تشكیل می‌دهد .

این کتاب با نام «التنویر» تألیف ابومنصور حسن بن علی بن نوح القمری البخاری یکی از نفایس ارزنده گنجینه گرانبهای مواریث فرهنگ با فروشکوه باستانی و یکی از جمله کتاب‌های ممتع طبی قدیم است که یکی از استادان و پزشکان حاذق خطه خراسان در ده قرن پیش نوشته است. این کتاب نثری ساده و روان و بلیغ دارد که همان پارسی دری است و از کهنسال‌ترین نمونه‌های نگارش به شمار می‌رود و باید آن را بی‌شک یکی از علل مبقیه استقلال مملکت و دوام ملت کهنسال و هوشمند ایران دانست. نویسنده در این کتاب کوچک، بسیاری از بیماری‌ها، معالجات، داروها، خوراک‌ها، طبایع و اعضای بدن را نام برده و تعریف و تفسیر نموده است. مصحح در ابتدای کتاب تاریخچه‌ای از زندگی و آثار طبی ابومنصور بخاری و بحثی پیرامون دانش پزشکی ایران اسلامی را آورده است.

این کتاب مجموعه‌ای است ملحض و منقح و شامل بر مقدمه و متن. در مقدمه زندگی‌نامه و آثار فکری و عقلی سهروردی و جغرافیای سهرورد و در متن مبانی و منابع فلسفی و مصطلحات علمی و قطعاتی مهم از فصول کتاب ممتع «حکمة الاشراق» مورد بحث و نقد و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. کتاب «حکمة الاشراق» یک شاهکار بی‌مانند به شمار می‌رود؛ زیرا سهروردی در این کتاب زبده و نخبه اصول و مسائل حکمت اشراقیان را با ذکر منابع گردآوری کرده است.