کتابخانه مجازی ادبیات

باباطاهر یا باباطاهر عریان همدانی، عارف، شاعر ایرانی و دوبیتی‌سرای اواخر سده چهارم و اواسط سده پنجم هجری (سده ۱۱م) ایران، در دوران طغرل بیک سلجوقی می‌زیسته‌است. «بابا» لقبی بوده که به پیروان وارسته می‌داده‌اند و برای صفت عریان دلایل گوناگونی ذکر شده‌است. اغلب منابع او را اهل همدان معرفی کرده‌اند و خود او در چندین دوبیتی از همدان و الوند یادکرده است. اشعار بابا طاهر به گویش لری سروده شده‌اند. مسلک درویشی و فروتنی او که شیوهٔ عارفان است سبب شد تا وی گوشه‌گیر شده، گمنام زیسته و تفصیلی از زندگانی خود باقی نگذارد. کتاب حاضر با عنوان سروده های باباطاهر همدانی توسط م. اورنگ تالیف و در سال 1350 منتشر شده است

قاضی ابوالفرج قرشی اصفهانی ملقب به کاتب، مورخ و شاعر و نویسنده مشهور قرن سوم و چهارم هجری است. کتاب الاغانی دیوان هنر ترانه‌گویی و رامشگری است که در قرن ابوالفرج به قله کمال رسیده بود. جنس نغمه‌ها و لحن آنها و اصطلاحات موسیقی و نام بسیاری از سازها و افزارهای موسیقی و پرده‌ها و مقام‌های آن را ضبط کرده که بیشتر آنها فارسی است. اما این کتاب شامل چهل فصل در تراجم احوال شاعران و موسیقی‌دانان ایرانی‌تبار یا شیعی‌مذهب یا شاعرانی است که در تاریخ و ادب ایران مشهورند. در آغاز هر فصل مقدمه مختصری نوشته شده تا خواننده را در شناخت صاحب ترجمه کمک کند. قسمت‌های منتخب در ذیل عنوان‌هایی است که به تناسب هر موضوع نوشته و شماره‌گذاری شده است.

میر سیدعلی همدانی یکی از نویسندگان بزرگ و عرفای ذی‌نفوذ ایرانی است که از سادات اصیل حسینی طباطبایی همدان بود. او یکی از جهان‌گردان و مبلغان بزرگ ایرانی است که بیشتر زندگانی خود را در این دو کار به سر برده است. او کمتر به شعر می‌پرداخته و بیشتر مطالب خود را به نثر می‌نوشته است. مجموعه غزلیات وی چنان‌که از اسم آن مستفاد می‌شود، دارای 41 غزل است. همدانی این غزلیات را در بیان اسرار و معانی حقیقت و عرفان گفته است. م

امیر سیدعلی بن شهاب‌الدین بن میرسید محمد حسینی همدانی معروف به «علی ثانی» از عرفای مشهور قرن هشتم هجری است که به سال 713 و 714 هـق در همدان متولد شده و در دوازده سالگی توسط خال خود، سیدعلاءالدین که از اولیای وقت بوده است، وارد سلوک شد و قرآن را حفظ کرد. گویا وی در گنبد علویان که از بناهای دوره سلجوقی است، به خلوت و ذکر و چله می‌پرداخت و هم به طلاب درس می‌داد و منزل او متصل به همین گنبد بود که آن را کعبه هم می‌گفتند. وی در سال 786 درگذشته است. این رساله کوتاه از نثرهای اوست که درباره آداب و اعمال تصوف است.