رابعه شاعرهای است عاشق و عاشقی است شوریده که همچون ستاره درخشانی در آسمان ادبیات زیبای زبان دری میدرخشد. عشق رابعه، شعر رابعه، زیبایی رابعه و سرانجام چشمانداز وسیعی که رابعه را از دیگران جدا میکند، از این قصههای عشقی بازاری به فاصله دورتری واقع شده است. و چه زیباست سرگذشت دختری که سالها پیش از دنیای شعر و دل راه به نهانخانه اندیشه و آرزو برد و با عشقی آتشین، در گرمابه سوزان، خون پاکش را بر دیوارها فروریخت و خود در ردیف قهرمانان تاریخی عشق و ادب جای گرفت.
این کتاب دارای چهار فصل و مجموعا دربرگیرنده زندگی و آثار ۲۲۷ نفر از پارسی سرایان قفقاز است. هر فصل به شاعران یک منطقه قفقاز (آران، ارمنستان، داغستان، گرجستان) اختصاص یافته است. نخستین شاعری که زندگی و احوالش در این مجموعه معرفی شده، «ابوالعلای گنجه ای» متوفی به سال ۵۵۴ ه.ق و آخرین آنها، «ناظم ایروانی» متولد سال ۱۳۴۲ ه. ق است. در پایان کتاب نیز فهرست ماخذ و منابع به ترتیب الفبایی تخلص یا نام مولفان آمده است.
رستم و اسفندیار برجستهترین، نیکترین و مهمترین پهلوانان شاهنامهاند؛ از اینرو برخورد این دو یل از وزن و حساسیت خاصی برخوردار است. اسفندیار شاهزادهای جوان است، با چشم به تختی که شایستگی آن را دارد. او برخلاف گشتاسب، نه یک موجود آزمند و متزلزل و فریبکار، بلکه دلاور شکستناپذیر و مقدسی اس تکه برای نیکترین دینها و اندیشهها شمشیر زده است. رستم در مقابل او، پهلوان قرون و ابرمردی است که تبلور تکاپو و رنج مردانه یک تبار است. در این کتاب افزون بر مقدمه، سه مقاله پیرامون رستم و اسفندیار و همچنین متن آن از روی نسخه شاهنامه چاپ مسکو آمده است.