در این کتاب گنجینة الاسرار عمان سامانی و غزلیات وحدت کرمانشاهی آورده شده است. میرزا نورالله عمان سامانی ملقب به تاجالشعراء از شعرای بنام نیمه دوم سده سیزده و اوایل سده چهاردهم هجری به شمار میرود. در مورد آثاری که از او باقی مانده، باید به معراجنامه، گنجینة الاسرار، مخزن الدرر و دیوان او اشاره کرد. عمان سامانی گنجینه را به سبک و شیوه و وزن زبده الاسرار صفی ساخته و پرداخته و بهیقین از شاهکارهای ادب شیعی به شمار میرود. در این مثنوی ماندگار با برداشتهای ناب عرفانی از جریان عاشورای حسینی، از حر، حضرت عباس، قاسم، حضرت علیاکبر و دیگر وقایع عاشورا سخن به میان آمده است. وحدت کرمانشاهی که در بخش دوم این کتاب غزلیات او آورده شده، از عرفای بزرگ و شاعرپیشه و بلنداندیشه نیمه دوم قرن سیزدهم و دهه اول قرن چهاردهم هجری به شمار میرود. او را باید از چهرههای بسیار سرشناس ایل کلهر به شمار آورد.
فصل اول این کتاب، شامل دو غزل و یک مثنویست و چند شعری که تقریبا بهترین کارهای او در دوره های پس از دوره نخستین است که میشود به آن ها دوره های سرگردانی گفت. و آغازی برای ادوار بعد. و به همین لحاظ هریک از آنها حاصل یک دوره خاص شعری. هشتمین شعر این فصل از لحاظی برگزیده ایست از دوره سرگرمی با شعر آزاد و نهمین شعر، در بحبوحه بیگانگی و یگانگی با مردان و زنان خانه ای که از در و دیوار آن بوی نماز برمیخاست و گویی برگرد مرگ می گردید و لاله عباسی هایی که پیر میشدند و جوان می شدند و روزمرگ آنان را می شمردند. و شعرهای دیگر این فصل هر یک نمونه ای از دوره هایی کوتاه چند ماهه و سریع که شاید در هریک از آن دوره ها بیش از سه چهار شعر نوشته نشده است. فصل دوم شامل شعرهایی که بیشتر قطعه های کوتاهی است از دوره ای که می توان به ان نام "دوره تماشا" داد. نگاههایی گذرا و تصویرهایی شتاب آمیز: دریای توفانی، چراغهای رنگی، زنی با وحشت باد، وزنی که می رقصد. و در کنار باغ غروب نشستن و کلاغان بازگردانده را نگریستن. دوره ای با حدود بیست شعر که از میان آنها، سرانجام به همین هفت شعر اکتفا شد. فصل سوم شامل شعرهایی که در دوره ای بسیار آموزنده و سرشار به مرحله نوشتن رسید. دوره ای که نحوه نطفه بستن و شکل گرفتن شعر و رسیدن به امکانات دیگر "اگر چه ناقص" او را بیش از پیش به کار خویش دلبسته داشت. در همین دوره بود که کلمات اندک اندک با او مهربان شدند و در عین مهربانی، خشن تر و زبرتر. و همین مهربانی بود که آنها را در شعر راه داد. و نیز در همین دوره بود که با بازگشتی به تاریخ دور و نزدیک و مردانی و حوادثی که در فضای مبهم شعر او چهره نمودند. به مرحله لمس آن کلمات رسید و بخصوص از نظر مکالمات شعری و خط داستانی شعر تجربیاتی فراوان کسب کرد. فصل چهارم شامل دوره ای که دید او را نسبت به شعر به گونه ای محسوس تر از دوره قبل تغییر داد. و در برخی ازشعرها کم و بیش شبحی از فرمی را که بسیار دنبال آن گشته بود دید. اما در دنیاهایی مختلف و با حالاتی متفاوت: اندیشیدن به مفهوم زمان، و ساعتی که به اقتضا در پهنه کویر می ایستد سفری به روستا و آسیابی که خاکستر می شود، حرکتی در غرفه ها و خورندگان و نوشندگانی که به جبر مرگ تن در می دهند و شبها و روزهای مستی و خستگی و تحیر بازیچگان و تمسخر بازیگران. و همه اینها در قالب هایی که از دوره فصل سوم پیش بینی شده بود و اینکه تا یافتن راهی پیشرفته تر تنها راه ادامه کار اوست...
ترجمه دعای کمیل در سیاق نثر-دررشته نظم از نصیرالدین امیرصادقی در سال 1373 انجام شده است.
این کتاب دربرگیرنده اشعاری در مرثیه و منقبت حضرت زهرا (س) میباشد. اشعار در موضوعهای: درددلی با بقیع، دلتنگیهای زهرای بتول (س) در ماتم رسول (ص)، آشوب سقیفه، اذان بلال، باغ در آتش، زهرا (س) در بستر شهادت، تشییع، غربت علی (ع)، مدینه شاهد همیشه تاریخ، توسل و رباعیها تقسیمبندی شدهاند.
این کتاب دربرگیرنده اشعاری در مدح و ثنای علمدار کربلا حضرت ابوالفضل (ع) است. گردآورنده این اشعار را در بخشهای ذیل دستهبندی کرده است: یک دریا کرامت: رباعیهای اباالفضلی، یک آسمان شکوه: در میلاد مسعود حضرت عباس (ع)، یک فرات اشک: در رثای حضرت عباس (ع).