وزن در شعر عبارت است از وجود نوعی نظم در اصوات کلام و به سبب تأثیر خیالانگیزی آن حتی نزد اهل منطق نیز جزء ماهیت شعر است. وزن افزون بر آنکه از کوششهای ذهنی میکاهد، به سبب آنکه قالبی مشخص و معین ایجاد میکند، خود موجب لذتجویی نفس هم میشود. لذتی که از آن حاصل میشود، نتیجه آن است که چون کلمات بر طبق ضرب و وزنی معهود و آشنا با هم تلفیق شود، ذهن آنها را آسانتر ادراک میکند. این کتاب که به سال 1357 منتشر شده، بررسی جامعی است درباره بحور شعر فارسی.
این کتاب دارای چهار فصل و مجموعا دربرگیرنده زندگی و آثار ۲۲۷ نفر از پارسی سرایان قفقاز است. هر فصل به شاعران یک منطقه قفقاز (آران، ارمنستان، داغستان، گرجستان) اختصاص یافته است. نخستین شاعری که زندگی و احوالش در این مجموعه معرفی شده، «ابوالعلای گنجه ای» متوفی به سال ۵۵۴ ه.ق و آخرین آنها، «ناظم ایروانی» متولد سال ۱۳۴۲ ه. ق است. در پایان کتاب نیز فهرست ماخذ و منابع به ترتیب الفبایی تخلص یا نام مولفان آمده است.
رستم و اسفندیار برجستهترین، نیکترین و مهمترین پهلوانان شاهنامهاند؛ از اینرو برخورد این دو یل از وزن و حساسیت خاصی برخوردار است. اسفندیار شاهزادهای جوان است، با چشم به تختی که شایستگی آن را دارد. او برخلاف گشتاسب، نه یک موجود آزمند و متزلزل و فریبکار، بلکه دلاور شکستناپذیر و مقدسی اس تکه برای نیکترین دینها و اندیشهها شمشیر زده است. رستم در مقابل او، پهلوان قرون و ابرمردی است که تبلور تکاپو و رنج مردانه یک تبار است. در این کتاب افزون بر مقدمه، سه مقاله پیرامون رستم و اسفندیار و همچنین متن آن از روی نسخه شاهنامه چاپ مسکو آمده است.
شیخ ابوالفیض بن مبارک (۱۵۴۷- ۱۵۹۵ م )، معروف به فیضی دکنی متخلص به «فیضی» شاعر پارسی گوی هند بود. فیضی به دربار جلال الدین اکبرشاه گورکانی راه یافت و به مرتبه امیری و ملک الشعرایی رسید. برخی او را موجب تجدید نظراکبرشاه در ﺷﺮﯾﻌﺖ دانستند و وی را به الحاد و زندقه نسبت دادند. فیضی از سرآمدان سخن فارسی در هندوستان و در قصیده و غزل و مثنوی صاحب مقامی شامخ است و به تقلید از نظامی مثنوی هایی را به نظم کشیده است. فیضی موجب گسترش زبان فارسی در هند بود و از شعرای ایران که به هند میرفتند نیز حمایت میکرد. در کتاب حاضر قصائد، ترکیب بندها، ترجیع بندها وغزلیات فیضی گردآوری شده اند که توسط ای. دی ارشد تصحیح شده و با مقابله و مقدمه ای از حسین آهی توسط انتشارات فروغی در سال 1362 به چاپ رسیده است
وقتی درست فکر کنیم، میبینیم تمام هادیان خوشبختی بشر از هر ملتی که بودهاند و به هر زبانی که تکلم میکردند، یک منظور را تعقیب کردهاند و آن بههوش آوردن انسان است از این حال رخوت و سستی و بیناکردن چشم اوست به حقایق دنیا برای آنکه بتواند کتاب طبیعت را بخواند و همآهنگی خود را با دنیا و کائنات حفظ نموده در مسیر ابدی و راه تکامل پیش برود. این حقیقتی است که به زبانهای مختلف گفته شده و در این کتاب خلاصهای از افکار و عقاید چند نفر از شیفتگان خوشبختی بشر از ملتهای مختلف انتخاب شده و در این کتاب منعکس گردیده است.