5c8682b927ebb.png

ترجیعات؛ مجموعه ترجیع‌بندهای عارفانه از فخرالدین عراقی، شاه نعمت‌الله ولی، خواجوی کرمانی، هاتف اصفهانی، مغربی، ناصر، منصور حلاج، مفتون همدانی، صغیر اصفهانی

مکان چاپ: تهران ناشر: گروه انتشاراتی آباد تاریخ چاپ: ۱۳۶۱ هجری شمسی زبان: فارسی

میان شیوه‌های شعر فارسی، شیوه دلپذیر و مخصوصی متجلی است که ظاهرا آغاز آن به اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری مربوط می‌شود؛ این شیوه، تجلی افکار عارفانه در شعر فارسی است. میان آثار گران‌بهایی که از شاعران والامقام عارف و عارفان بلندپایه شاعر به‌جای مانده، یک سلسله ترجیع‌بندهایی است که در بحث ادب فارسی جایی مخصوص برای خود گشوده است. ترجیع‌بند یکی از انواع شعر فارسی است و یکی از مشهورترین ترجیع‌بندهای تغزلی و عاشقانه ادبیات ما، ترجیع‌بند معروف شیخ اجل سعدی شیرازی است که در پایان هر بند آن این بیت تکرار می‌گردد: «بنشینم و صبر پیش گیرم **** دنباله کار خویش گیرم». اما این کتاب دربرگیرنده ترجیع‌بندهایی از شاعران فارسی است که از دیوان‌های مختلف جمع‌آوری شده‌اند.

منابع مشابه بیشتر ...

63f4dd457c126.jpg

گفتگو در شعر فارسی

احمد کرمی

در فن آرایش سخن و صنایع بدیعی "سوال و جواب" را یکی از محسنات بدیع معنوی به شمار آورده اند و آن چنان است که شاعر در بیتی و یا چند بیت و یا بیش از آن، سخن خود را به صورت پرسش و پاسخ موضوع می کند و این تفنن ادبی، گاه چندان به درازا می‌کشد که از آغاز تا پایان یک قصیده طولانی را نیز دربر می‌گیرد. کتاب حاضر که "گفتگو در شعر فارسی" نام دارد بیشترین اشعاری را که تاکنون به شیوه پرسش و پاسخ سروده شده اند، شامل می‌شود.

63f4ac1c50d47.jpg

دیوان زهرائیه ضیایی‌دزفولی

محمدرشیدبن‌حاجی‌بابا ضیایی‌دزفولی

شیخ مولی رشید دزفولی، فقیهی فاضل و ادیبی از شعرای تابناک بود که در جامعیت علوم و فضیلت دینداری و رعایت نکات اخلاقی و فضایل و کمالات نفسانی در عهد خود مشخص و ممتاز بود «او با همه اطلاعاتی که در علوم دینی و فلسفه و تاریخ و ادبیات تازی و فارسی داشته‌اند تنها قسمتی از دیوانش یعنی بخش (زهرائیه) به جای مانده، که با همه‌ی اندکی طبعی غرا و معلوماتی جامع است. در شعر بر پیشینیانی همچون سعدی، حافظ و جمال‌الدین عبدالرزاق بوده است... مجموعاً 2545 بیت شعر از مرحوم ضیایی به جای مانده است» . «این اثر یکبار در سال ۱۳۳۳ قمری در بمبئی و بار دیگر در سال ۱۳۲۳ خورشیدی در تهران به نام کلیات دیوان ضیایی به چاپ رسیده است. مجموعه زهرائیه ضیایی اگرچه در باب مدیحه و مرثیه است، اما با اصولی نو و طرح‌های شعری جدید نسبت به مرثیه سرایی در آن زمان به وجود آمده که این نوع طرز بیان مرثیه در نوع خود بی‌نظیر است و در زمان زندگی ضیایی مطمئناً سبکی بسیار نو و تازه بوده است» در دیوان شعری که از او به جای مانده تعدادی قصیده و غزل(88) و ترجیع بند(12) وجود دارد. «گرچه دیوان اشعارش مختصر ولی منقح و نافع و حاوی فواید بسیار است. اشعار نغز و شیوای او در قالب پند و نصایح، حکایت از رنج درون و قلب سوزانش دارد» . اثر منظومش؛ یعنی زهرائیه نشان از تسلط او بر قواعد شعری و تبحر او بر استحکام معانی دارد و دلیل بارزی است بر فصاحت کلام و روانی سخن و نیروی طبع و قوت بیان و حدت ذهن او. «قصاید و غزلیات لطیف و مدایح عالی و اوصاف رایع او با معانی باریک و مضامین تازه و دل‌انگیز به شعر او دلاویزی و رونق و جلای خاص می‌بخشد. در لابه‌لای اشعارش به ابیاتی برمی‌خوریم که بیانگر حسب حال و بیان احوال و سبب احتراز او از دنیا و مردم زمانه و علت انزوا و تجرید وی از خلایق است»