کتابخانه مجازی ادبیات

آموزش‌های زرتشت پیامبر ایران درباره روش اندیشیدن و کامیاب شدن در زندگی ، تألیف تهمورث ستنا با ترجمه موید رستم شهزادی، مشتمل بر ترجمه و تفسیر مهم‌ترین بخش اوستا، یعنی گاهان، سرودهای زرتشت است. هدف نویسنده، شناساندن روح و مفاهیم اخلاقی گاهان به‌ویژه برای جوانان است و همین‌طور که خود او بیان کرده، تا حد امکان از به کار بردن اصطلاح‌های تخصصی احتراز جسته است. کتاب فاقد فصل‌بندی است. نویسنده ابتدا کلیاتی درباره اوستا و مهم‌ترین بخش آن گاهان بیان کرده و در ادامه، ترجمه سه دعای زرتشتی، یعنی اشم وهو، یثا اهو و ینگه هاتام را آورده و مفاهیم اخلاقی آن‌ها را توضیح داده است. از آنجایی که گاهان مشتمل بر پنج بخش، یعنی اهونودگاه (هات‌ 28-34)، اشتودگاه (هات43-46)، سپنتمدگاه (هات 47-50)، وَهو خشتر (هات 51) و هیشتوایشت (هات 53) است، نویسنده با آوردن هر بخش، بندهای مربوط به هر کدام را نوشته است. روش او این‌گونه است که ابتدا پیام و مفهوم هر بند را به‌طور مختصر بیان کرده و در ادامه، ترجمه بند مربوط به آن را می‌آورد

در «فرهنگ پهلوی» واژه‌های آرامی که ازوارش یا هزوارش خوانده می‌شود، به واژه‌های ایرانی یا پارسی میانک گردانیده شده است. این واژه‌ها دسته‌بندی شده و در هر باب یک رشته واژه که با هم پیوستگی دارد، یاد گردیده است؛ در یکم: نام‌های خدا و مینویان؛ در دوم: گیتی و آنچه از آن است چون خاک و شهر و خانه؛ در سوم: در آب و رود و زره و جوی و جز اینها؛ در چهارم: در دانه‌ها و میوه‌ها؛ در پنجم: در خورش‌ها و آشام‌ها. نام نویسنده این فرهنگ به دست نیامده است؛ اما بی‌گمان فرهنگی است از روزگار ساسانیان.

این کتاب مشتمل بر پانزده مقاله درباره اسطوره در ادبیات و فرهنگ ایرانی است. مقاله نخست با اشاره به نمونه‌هایی از اساطیر، شرح و توضیحی از اسطوره را در بر دارد. دیگر مقالات این کتاب عبارتند از: ’نیکی‌های ماه، ’تحلیلی بر اسطوره باران کرداری، درباره پیوند اسطوره و زبان، درباره جایگاه زن و زبان پهلوی، خسرو و شیرین در دو روایت، حادثه در عشق رودابه و زال، اسطوره نوآیین کیخسرو، رستم داستان، نشان‌های زن سروری، کرم هفتواد و اژدهای جیرفت، گرمابه باستانی ایرانی، آلایش رنگ، پنداشته ناپاکی و تطهیر در کتاب شایست ناشایست و نو بارانی.

«داستان گرشاسب، تهمورس و جمشید، گلشاه و متن‌های دیگر» نام فارسی دستنویسی به خط و زبان پهلوی (فارسی میانه زرتشتی) است که اصل آن به کتابخانه «نخست دستور مهرجی رانا» در هندوستان تعلق دارد. چاپ عکسی این دستنویس توسط دانشگاه شیراز منتشر شده و در این کتاب برای نخستین بار آوانویسی و ترجمه آن انتشار یافته است. همچنین این اثر از نخستین آثاری است از زبان‌های کهن ایرانی که بار نخست قرائت، ترجمه و انتشار یافته است. این دستنویس متنی شگفت است: زبان آن پهلوی متأخر و حد وسط میان فارسی میانه و پهلوی کلاسیک با فارسی دری است. همچنین مضامین آن نیز گاهی دستخوش دگرگونی گشته است. این کتاب به‌ویژه از این نظر شایان توجه است که به داستان‌سرایی می‌پردازد و بیشتر داستان است تا اندرزنامه یا نوشتاری صرفاً آیینی.