کتابخانه مجازی ادبیات

دیوان اشعار "سلام" مشتمل بر غزلیات، قصاید، مثنویات، قطعات، رباعیات و دیگر منظومات اثر ابوالقاسم سالاری (حیران) است که در سال 1358 در قم منتشر شده است.

این کتاب دارای چهار فصل و مجموعا دربرگیرنده زندگی و آثار ۲۲۷ نفر از پارسی سرایان قفقاز است. هر فصل به شاعران یک منطقه قفقاز (آران، ارمنستان، داغستان، گرجستان) اختصاص یافته است. نخستین شاعری که زندگی و احوالش در این مجموعه معرفی شده، «ابوالعلای گنجه ای» متوفی به سال ۵۵۴ ه.ق و آخرین آنها، «ناظم ایروانی» متولد سال ۱۳۴۲ ه. ق است. در پایان کتاب نیز فهرست ماخذ و منابع به ترتیب الفبایی تخلص یا نام مولفان آمده است.

«مجالس النفائس» یکی از معتبرترین و تأثیرگذارترین تذکره‌های شاعران است که فخری هروی چند سال پس از تألیف آن را با عنوان «لطایف‌نامه» ترجمه کرد و بعد از او چهار نفر دیگر نیز به ترجمۀ آن اهتمام ورزیدند. «لطایف‌نامه» عنوان نخستین ترجمه فارسی «مجالس النفایس» است که معلوم نیست هروی آن را در چه سالی شروع و تمام کرده، اما تاریخ ترجمه بر اساس قراین موجود باید بین 17 رمضان 928 و اواخر جمادل الاول 929 قمری باشد؛ زیرا مترجم از یک‌سو در دیباچه ترجمۀ خود شاه اسماعیل صفوی و پسرش سام‌میرزا و درمش‌خان شاملو حاکم هرات را ستایش کرده و اثرش را به خواجه حبیب‌الله ساوجی وزیر درمش‌خان اهدا کرده است و از دیگرسو مترجم خاتمه ترجمه را به امیر شاه اسماعیل صفوی اختصاص داده و طوری به توصیف او پرداخته که ظاهراً زمان اتمام ترجمه در قید حیات بوده است؛ بنابراین ترجمه فخری باید پیش از قتل این امیر در اواخر جمادی الاول 929 قمری به پایان رسیده باشد.

روضة السلاطین از جمله تذکره‌های زبان فارسی است که فخری هروی از نویسندگان و شاعران قرن دهم هجری آن را تدوین کرده است. اثری که در دسته بندی از حیث محتوایی جزء تذکره‌های موضوعی خاص به حساب می‌آید؛ چرا که نویسنده به شرح احوال و آثار شاعرانی پرداخته است. این اثر در هفت باب فراهم آمده است و در آن از احوال هشتاد تن از سلاطین و امرای شاعر و شش تن از دیگر شاعران سخن به میان آمده است. باب پنجم از این اثر متعلق به پادشاهان و امرای هندوستان است که شاعر بوده‌اند. خود نویسنده نیز سالیان متمادی در هند زندگی کرده است.