کتابخانه مجازی ادبیات

سرزمین کهنسال دلاوران ایران باختری از نظر جغرافیای تاریخی و تاریخ مرموز و ناشناخته است. اگر آنطور که در خارج از ایران محققانی چون هرتسفلد، دمرگان، مینورسکی، رالنسن، سر ارول استین برای بررسی گذشته های این سرزمین کوشیده اند فضلای کشور نیز توجهی ابراز می داشتند. اینک بسیاری از زوایای تاریک تاریخ چند هزارساله میهن ما روشن شده بد. نخستین کتابی که درباره لرستان به چاپ رسید مجموعه ای از غلامرضا خان والی و انیس المسافر نام داشت. کتاب مذکور در بوشهر به چاپ رسیده و مشتمل بر آگاهی هایی در مورد جانوران شکاری و فرمانروایان لر از حسین خان والی تا زمان مولف است، پس از آن باید از جغرافیای نظامی لرستان تالیف سپهبد رزم آرا نام برد که مشتمل بر جغرافیای مناطق با توجه به جنبه نظامی انها و ورود قوای دولتی به لرستان و سرکوبی عشایر این منطقه می باشد. آقایان بهمن کریمی و محمدعلی امام شوشتری نیز چند صفحه ای از کتابهای جغرافیای تاریخی غرب ایران و تاریخ جغرافیایی خوزستان را به لرستان اختصاص داده اند. با این حال تا به امروز کتابی که منحصر به تاریخ یا جغرافیای تاریخی این قسمت از ایران باختری باشد تالیف نشده است.

سرزمینی که اکنون بلوچستان نام دارد به اسم «مکا» مشهور بوده که یونانی‌ها آن را «گدروزیا» نامیدند.در زمان قدیم در سرزمین بلوچستان باتلاق بسیار وجود داشت و «اراینا» در زبان سانسکریت به معنی باتلاق است و برخی معتقدند از ترکیب این دو کلمه با کلمه «مکا» کلمه‌ای پدید آمد که به مرور زمان به «مکران» تبدیل شد. واژه بلوچستان نیز از زمانی اطلاق شد که بلوچ‌ها در آن سکونت کردند. بلوچ ها یكی از اقوام اصیل و شناحته شدة ایرانی هستند ، كه به زبان بلوچی ( كه از نزدیكترین خویشاوندان زبان فارسی است ) تكلم می كند و بیشترین جمعیت آنان در سه كشور ایران ، پاكستان و افغانستان بسر می برند .بیشترین جمعیت استان سیستان و بلوچستان را بلوچها تشكیل می دهند و بافت اجتماعی آن قبیله ای و طایفه ای است. همه اقوام ایرانی با توجه به اشتراكات فرهنگی دارای خصلت های اجتماعی مشابهی هستند . اما در عین حال بخاطر تأثیر پذیری از شرایط خاص محیطی و قومی خود تفاوتهایی نیز در خصلتها، باورها و آداب و رسوم آنها مشاهده می شود كه ویژگی های خاص هر قومی را تشكیل می‌دهد .

هدف مولف در نگارش این کتاب، بیان تاریخ مردم شناسی اجتماعی است. کلیه عادات و آداب و رسوم و معتقدات و اخلاقیات اقوام مختلف را در خلال ترجمه احوال بزرگترین دانشمندان مردم شناس به تفصیل تمام وصف می کند. مولف کوشیده است که ضمن تذکره احوال این رجال، دورنمائی از فعالیت های عقلانی، و آراء حکما و دانشمندان معاصر آنها را بر خواننده عرضه دارد، تا کمک بفهم استدلالات آنها در تکامل داستان بشری کرده باشد. خواننده متوجه خواهد شد که مولف چطور این رجال بزرگ علم مردم شناسی را از لحاظ آراء و عقایدشان به مکاتب متعدد تقسیم می کند و وجوه تمایز و افتراق بین یک مکتب و سایر مکاتب را توضیح می دهد.

به طور کلی خارجیانی که در طول قرون و اعصار در ایران سفر کرده و مشاهدات خود را به رشته تحریر کشیده‌اند، چند طبقه و درجه بوده‌اند؛ اولا ایلچیان و سفیران ملوک و سلاطین عیسوی که پس از شنیدن آوازه قدرت و صیت شهرت شهریاران ایران یا برای اقناع حس کنجکاوی مخدومین خویش یا به منظور عقد اتحادی به ایران سفر کرده‌اند. ثانیا رهبانان زبده فرقه‌های مختلف عیسوی که برای تبلیغ تعالیم دین عیسی یا برای جلب حمایت شاهان ایران در راه مبارزه با دشمنان مشترک به ایران آمده و مشاهدات و مسموعات خود را به دربار واتیکان فرستاده‌اند. ثالثا افراد هوشمند جهانگردی که به طلب کسب اطلاعات نادر رنج سفر را بر خود هموار کرده و سفرنامه‌های مغتنمی از خود بر جای گذاشته‌‌اند. این کتاب دربرگیرنده پاره‌ای از نوشته و مشاهدات سیاحانی است که در قرون گذشته از ایران دیدن کرده‌اند که مبتنی است بر یک رشته گفتارهایی که برای شعبه فارسی بنگاه رادیوی انگلستان نوشته شده است.