این کتاب پژوهشی است در باب شاهنامه که در نخستین بخش آن مسائل و دشواریهای موجود در خواندن و تصحیح شاهنامه بررسی میشود، سپس مولف معیارها و ضوابطی برای تشخیص صورت درست در میان ضبطهای متفاوت نسخهها به دست میدهد. در بخش دوم، ضمن تشریح به مبانی و کارکردهای شهریاری در شاهنامه به عناصر مفید برای شناخت خرد سیاسی در ایران اشاره میشود. در آن پژوهنده نشان میدهد شاهنامه، افزون بر جنبههای داستانی، شعری و زبانیاش، متنی است در باب سیاست و آیین کشورداری. بخش سوم کتاب به بررسی تعبیر سهروردی از نبرد رستم و اسفندیار و نتایج آن در تاریخ اندیشه و سیاست در ایران اختصاص دارد.
این مجموعه شامل تمام شاهنامه است که برای راحتی خوانندگان جوان که به تاریخ و تمدن کشور خود علاقه دارند و می خواهند با شاهنامه آشنا شوند، به نثر ساده برگردانده شده و در سه بخش شامل: 1. بخش اساطیر 2. بخش پهلوانی 3. بخش تاریخی تنظیم شده است. بخش اساطیر از پادشاهی کیومرث شروع شده و تا مرگ فریدون ادامه دارد. بخش پهلوانی از پادشاهی منوچهر و ظهور خاندان سام شروع می شود و تا مرگ رستم و فرزندش فرامرز ادامه دارد و بخش تاریخی که با پادشاهی بهمن فرزند اسفندیار شروع شده تا مرگ یزدگرد و تسلط عربها بر ایران ادامه می یابد.
این کتاب دارای چهار فصل و مجموعا دربرگیرنده زندگی و آثار ۲۲۷ نفر از پارسی سرایان قفقاز است. هر فصل به شاعران یک منطقه قفقاز (آران، ارمنستان، داغستان، گرجستان) اختصاص یافته است. نخستین شاعری که زندگی و احوالش در این مجموعه معرفی شده، «ابوالعلای گنجه ای» متوفی به سال ۵۵۴ ه.ق و آخرین آنها، «ناظم ایروانی» متولد سال ۱۳۴۲ ه. ق است. در پایان کتاب نیز فهرست ماخذ و منابع به ترتیب الفبایی تخلص یا نام مولفان آمده است.
کتاب حاضر مجموعه سخنرانی است که به ترتیب تاریخ برگزاری جمع اوری گردیده این سه سخنرانی در دو جلسه برگزار شد، به این ترتیب دکتر هزارخانی و پرهام مشترکا در یک جلسه و آقای زرافشان نیز در جلسه جداگانه به صحبت پرداختند. فعالیت های دانشجویی بطور مستمر در این مجتمع از دوسال پیش با تشکیل کتابخانه دانشجویی شروع شد و اکنون ابعاد وسیعتری به خود گرفته است. هدف اساسی از بدو امر تاکنون بر سه اصل زیر استوار بوده 1. تشکل و انسجام هر چه بیشتر فعالیتهای صنفی 2. براساس اصل بالا ایجاد رابطه سالم با سایر اقشار و طبقات جامعه از طریق برگزاری برنامه های همگانی 3. افشاگری علیه فعالیت های علمی و فرهنگی رسمی و فرمایشی مرسوم در محیط های دانشگاهی از طریق عملکردهای علمی و فرهنگی آزاد و واقعی البته مواردی که بالا ذکر شد اساس کار می باشد و در مجموع نقطه نظرهای دیگری نیز وجود دارد حال اینکه تا چه حد به منظور رسیده ایم احتیاج به مطالعه و بررسی وضع حال و گذشته دارد ولی آنچه مسلم است این است که برای پیشرفت محتاج کار جهت دار می باشیم
این کتاب مشتمل بر مجموعه مقالاتی است که "باقر پرهام" در فاصله سالهای 1347 تا 1374به رشته تحریر درآورده است .این مقالات در دو بخش اصلی : "مقالات پیش از انقلاب" و "مقالات پس از انقلاب" نظام یافتهاند .بخش نخست این مقالات، دل مشغولیها و ذهنیت ضد سرمایهداری و ضد غربی نویسنده و شیفتگی وی به انقلاب را نشان میدهد .اما بخش دوم نوعی بازنگری و بازاندیشی در مفاهیمی چون حکومت، قدرت سیاسی، حقوق بشر و ادبیات است .عناوین برخی مقالات عبارتاند از : "با همنگری و یکتانگری :فایده روش و زبان ایدئولوژی(1347)"، "علوم اجتماعی و کشورهای زیر سلطه(1348)"، "گفتاری در نیهیلیزم(1348)"، "مصاحبه با میشل فوکو(1357)"، "ماکس وبر و نظریه قدرت(1360)"، "ابن خلدون و نظریه قدرت(1360)"، "حقوق بشر و انقلاب(1368)"، "فرهنگ آزادی و فرهنگ اختناق(1374)"، "حقیقت سیاسی در ادبیات معاصر(1369)" و "حدیث میهن و وظیفه" .