این کتاب که به بررسی آماری ـ تطبیقی واژه «آئینه» در دیوان فرخی، سعدی و حافظ اختصاص یافته، پژوهش پرفسور زیپولی ـ ایرانشناس اروپایی ـ به مناسبت هشتصدمین سال ولادت شیخ اجل سعدی است. وی که بنا به دعوت کمیسیون ملی یونسکو در مجلس بزرگداشت آن امیر سخن (شیراز ـ آذرماه 1363) حضور یافته بود، مقاله خود را در این همایش نتوانست ارائه دهد؛ اما بعد صورت کامل این مقاله در این کتاب منتشر شده است. در این گفتار نویسنده از قصاید فرخی و غزلهای سعدی و حافظ تمام ابیاتی را که در آنها یک کلمه معین وجود دارد استخراج کرده و بعدا تمامی این ابیات را تحت یک قرائت فرمولبندی قرار داده است؛ یعنی آنها را به وسیله یک جدول تکنیکی خوانده که ساخت آن در این کتاب شرح داده شده است. برای بررسی و تحقیق کلمه «آئینه» انتخاب شده است. در دیوان فرخی 11، در دیوان سعدی 38 و در دیوان حافظ 40 بیت وجود دارد که این کلمه در آنها موجود است.
این کتاب دارای چهار فصل و مجموعا دربرگیرنده زندگی و آثار ۲۲۷ نفر از پارسی سرایان قفقاز است. هر فصل به شاعران یک منطقه قفقاز (آران، ارمنستان، داغستان، گرجستان) اختصاص یافته است. نخستین شاعری که زندگی و احوالش در این مجموعه معرفی شده، «ابوالعلای گنجه ای» متوفی به سال ۵۵۴ ه.ق و آخرین آنها، «ناظم ایروانی» متولد سال ۱۳۴۲ ه. ق است. در پایان کتاب نیز فهرست ماخذ و منابع به ترتیب الفبایی تخلص یا نام مولفان آمده است.
کسانی که در ادب فارسی از روی صدق و تانی و نه از سر هوی و تمنی، تاملی مستمر و بی وقفه به منظور کشف اصول و موازین حاکم بر ادب و فرهنگ ایران داشته اند، نیک می دانند که از جمله مظاهر توانایی شگفت آور سخن سرایان بزرگ و افسونگر فارسی زبان، آنست که با قدرت استفاده از قانون تجرید و تعمیم ذهن خلاق و آفرینشگر خویش، بخوبی توانسته اند با رویت مناظر در صحنه حیات و اندیشه در کار روزگار و ژرفکاوی در پدیده های گیتی و ترکیب آن ها با یادها و خاطره ها و خوانده ها و شنیده ها و در یک کلام دانسته ها آمیزه ای از عبرت و حکمت پرداخته و با عرضه دستاوردهای تامل و تجربه در قالب سخنان منظوم و منثور خوانندگان آثار خویش را از چشمه سار زلال ذوق سلیم خود سیراب ساخته و قریحه جمال پرست آن ها را نوازش داده، آدمیان را از زادگان طبع جویای کمال خویش برخوردار و کامیاب گردانند...
این کتاب دفتر دوم بخش باستانشناسی انجمن فرهنگی ایتالیا در تهران از سخنرانی پرفسور ریکاردو زیپولی استاد دانشگاه ونیز مایه میگیرد که روز 26 مه 1984 در موضوع «چرا سبک هندی در دنیای غرب سبک باروک خوانده میشود؟» در این انجمن در حضور گروه انبوهی از دانشمندان و شاعران ایرانی و مقامات جمهوری اسلام ایران ایراد کردند. در بخش دوم این کتاب یادداشتهایی از اندیشمندان و نویسندگان ایرانی آورده شده و در پایان کتاب نیز دو شعر ایتالیایی از مارینو و مایا ماتردنا توسط زندهیاد امیری فیروزکوهی ترجمه شده است.