نویسنده این کتاب برای نمایاندن نکات اخلاقی و دینی در کتاب حکیم طوس، آن را مکرر مطالعه کرده و ابیات مربوط به مسائل اخلاقی را از آن استخراج نموده و به این نتیجه رسیده است که شاهنامه همچون دائرةالمعارفی نکات دقیق و مهم اسلامی و انسانی را که متضمن تأمین زندگی هر فرد انسان است به گونه بسیار شیوا و رسایی دربرگرفته است. آنچه در زمینههای مختلف: تهذیب اخلاق، توحید و ستایش خداوند، نعت و ستایش رسول اکرم و خاندان عترت و طهارت (ع)، اهمیت دانش، خرد، سخنوری، آداب معاشرت، آیین کشورداری، عدل و داد، جبر و اختیار، بیاعتباری دنیا و .... که این کتاب استخراج شده، بالغ بر پنجهزار بیت است که خود کتابی قطور و نشانگر آن است که فردوسی در لابلای اشعار حماسی خود با توجه به مسائل اسلامی، نیک و بد را مطرح فرموده است. این کتاب «جاذبههای فکری و اندیشههای الهی و اجتماعی فردوسی» نامیده شده، چراکه مسائل مطرحشده در آن مبتنی بر امور دینی است و به نظر میرسد فردوسی از احادیث نبوی و آیات قرآنی و سخن بزرگان به طور مستقیم یا غیرمستقیم استفاده کرده است.
این مجموعه شامل تمام شاهنامه است که برای راحتی خوانندگان جوان که به تاریخ و تمدن کشور خود علاقه دارند و می خواهند با شاهنامه آشنا شوند، به نثر ساده برگردانده شده و در سه بخش شامل: 1. بخش اساطیر 2. بخش پهلوانی 3. بخش تاریخی تنظیم شده است. بخش اساطیر از پادشاهی کیومرث شروع شده و تا مرگ فریدون ادامه دارد. بخش پهلوانی از پادشاهی منوچهر و ظهور خاندان سام شروع می شود و تا مرگ رستم و فرزندش فرامرز ادامه دارد و بخش تاریخی که با پادشاهی بهمن فرزند اسفندیار شروع شده تا مرگ یزدگرد و تسلط عربها بر ایران ادامه می یابد.
این کتاب دارای چهار فصل و مجموعا دربرگیرنده زندگی و آثار ۲۲۷ نفر از پارسی سرایان قفقاز است. هر فصل به شاعران یک منطقه قفقاز (آران، ارمنستان، داغستان، گرجستان) اختصاص یافته است. نخستین شاعری که زندگی و احوالش در این مجموعه معرفی شده، «ابوالعلای گنجه ای» متوفی به سال ۵۵۴ ه.ق و آخرین آنها، «ناظم ایروانی» متولد سال ۱۳۴۲ ه. ق است. در پایان کتاب نیز فهرست ماخذ و منابع به ترتیب الفبایی تخلص یا نام مولفان آمده است.
روشن است، هر گونه تغییر و دگرگونی که در جامعه ای ایجاد شود از نظر علم زبان شناسی در زبان مردم آن جامعه اثر می گذارد، این اثر به صورت تغییر واژه ها و اصطلاحات، از بین رفتن واژه ها و اصطلاحات، جایگرین شدن واژه ها و اصطلاحات دیگر، تغییر معنی برخی از اصطلاحات و واژه ها و اصطلاحات و واژه ها ظاهر می شود. پیدایی این تغییرات و تحولات، در دیگر زبان ها نیز مشهود می گردد. تحولات ایران نیز نه تنها موجب تغییراتی در زبان فارسی گردیده، بلکه در دیگر کشورها و زبان مردم آنها به ویژه کشورهای عربی و اروپایی که با این تحولات درگیرند اثر نموده است، در نتیجه نه تنها واژه ها و اصطلاحات جدیدی در زبان فارسی ایجاد بلکه زباندانان عربی و انگلیسی نیز با توجه به این تحول اجتماعی ناگریز شده اند. واژه ها و اصطلاحات نویی را به کار برند. مقصود از نشر این فرهنگ مطبوعاتی در جریان قرار گرفتن تعدادی از دوست داران فراگیری واژه ها و اصطلاحات مطبوعاتی است که نمایانگر تحولات سیاسی و اجتماعی ایران می باشد.
این کتاب حاوی مباحثی است درباره روش تحقیق، تهیه مقالات تحقیقی، شناخت منابع و ماخذ و نحوه استفاده از آنها در رشتههای ادبیات و علوم انسانی .از جمله سرفصلهای کتاب عبارتاند از :ابزار کار محقق، بررسی متن، منابع تحقیق در ادب فارسی و عربی، یادداشتبرداری و تنظیم مطالب، استفاده از مراجع، شرح متون مشکل، اشارهای به انواع خط، انواع شعر، و سخنی کوتاه پیرامون ادب قبل از اسلام و بعد از اسلام.