این کتاب کوشش میکند تا اطلاعات گوناگونی را در زمینه تاریخ و فرهنگ ایران باستان در اختیار خواننده قرار دهد. خواننده در این کتاب با مجموعهای از فرهنگ عامه و اعتقادات عامیانه ایرانیان باستان آشنا میشود؛ آیینی که با وجود گذشت سالیان دراز همچنان پابرجاست و امروزه نیز در ردیف اعتقادات ملی قرار دارد؛ همچون جشن نوروز، با سابقه باستان آن؛ داستان آرش کمانگیر؛ جشن مهرگان؛ جشن سده؛ جشن سیرسور و .... . اعتقادات عامیانه چون: چگونگی ازدواج، مراسم دفن مردگان، تطهیر آتش، نیایشها و .... .
موضوع این کتاب يادداشتهای مربوط به خلاصه يا چکيده پاسخ پرسشی است در سبب اختلاف علما و فقها و انتخاب روش شیخی و بالاسری. در این پاسخ گزارشی از شداید شیخ احمد احسایی و سید رشتی بیان شده و سید میخواهد اثبات کند که حق فقط از خودشان است و دیگران بر باطل و حسادت میورزند.
همه نیازها و سودهای سیاسی و اجتماعی و اقتصادی ما، ریشه در این مایه های فرهنگی دارند. و وارونه پنداشت آنها، فرهنگ ما رونوشت تاریخ ما نیست. پیشینه فرهنگی، غیر از سنت فرهنگی است. چه بسا فرهنگ، علیرغم تاریخ، بالیده است. اسطوره های مردمی ما، فرهنگ بسیار عالی علیرغم تاریخ سیاسی و دینی و نظامی ما فراهم آورده است. فرهنگ سیاسی ما را، حکومتمداران فراهم نیاورده اند، بلکه مردم ما، همان مردمی که اکنون از پژوهندگان و روشنفکران، بخود رها ساخته شده اند. و نوروز جمشیدی نیز، یکی از بزرگترین ستونهای این بنای فرهنگ سیاسی است...