کتابخانه مجازی ادبیات

کتاب حاضرنخستین گزینه شعر فیاض مهرآئین است که راه توشه گشت و گذار و آزمون های چند ساله او در قلمرو شعر کهنسال زبان دری است و در سال 1368 توسط انجمن نویسندگان ولایت بلخ منتشر شده است

یکی از مزایای تحقیق در لهجه‌های محلی به‌ویژه لهجه‌های قدیمی و اصیل، آن است که ارتباط زبان‌های باستانی پیش از اسلام را با زبان‌ها و گویش‌های امروزی روشن می‌کند. یکی از گویش‌های بسیار قابل توجه «راجی» است که در منطقه وسیعی از اطراف کاشان بدان تکلم می‌شود. این زبان هم از نظر واژگان و هم از نظر ساختارهای نحوی با فارسی دری تفاوت‌های چشمگیری دارد که در این کتاب بدان پرداخته شده است.

مولف کتاب در پیشگفتار درباره موضوع کتاب می گوید: آنچه در این کتاب گرد آورده شده نتیجه کوشش‌هایی است که نگارنده از چهل و اندی سال پیش یعنی از سال‌های ۸ – ۱۳۳۶ که در دوره دوم دبیرستان حکیم نظامی قم -امام صادق کنونی- درس می‌خواند به عمل آورده است. هسته اوليه لغات کتاب از شنیده‌های پدر و مادر عزیزم گردآوری شده؛ مقداری را نیز طی سال‌های گذشته به تدریج از گفته‌های معاشران قمی‌ام گرفته‌ام. چندین نفر از دوستان همشهری‌ام نیز مجموعه‌های کوچکی از لغات گرد‌آورده خود را در اختیار بنده گذاردند. طبیعی است که بسیاری از لغات این مجموعه‌ها تکراری و بسیاری دیگر نیز مشترک میان زبان مردم تهران و قم بود. نگارنده آنچه را از این مجموعه‌ها در لغات گردآوری‌ شده خود نداشت استخراج کرد و به مجموعه خود افزود.

کتاب «فرهنگ فارسی مدرسه‌ی سپهسالار» با تصحیح دکتر علی اشرف صادقی، از روی نسخه‌ی منحصر به فرد در کتابخانه مدرسه‌ی عالی سپهسالار (مطهری) منتشر شده است. از این فرهنگ، تحت عنوان نصاب ترکی و فرهنگ منسوب به قطران نیز یاد کرده‌اند. در معرفی این فرهنگ آمده است: «قسم دوم در مرکبات معانی بعضی اقوال اکابر و حدیث نبوی صلعم.» اما با بررسی متن مشخص می شود که فرهنگ حاضر شرح عبارات عربی، آیات، احادیث و لغات گلستان سعدی است. این فرهنگ برحسب الفبای فارسی و با ذکر شواهدی چند، تدوین شده است.