نام و آوازه سعدی و شهرت آثار گرانقدر او دیری است که از مرزهای ایران و قلمرو زبان فارسی فراتر رفته و خطهها و کشورهای دیگر را درنوردیده است. از اینرو افزون بر ترجمه شعر و نثر او به دیگر زبانها، پژوهشهایی که درباره شرح زندگانی وی و تحلیل و تفسیر اندیشهها و نوشتههایش به زبانهای مختلف توسط محققان صورت گرفته، اندک نیست. این کتاب یکی از اینگونه تحقیقات است که هانری ماسه، ایرانشناس دانشمند و معاصر فرانسوی (1886 ـ 1969) تألیف کرده و ترجمه آن به دوستداران زبان و ادبیات فارسی و خوانندگان در این کتاب تقدیم شده است. این کتاب را نویسنده گویا به عنوان رساله دکتری خود نوشته و در سال 1919 در پاریس منتشر کرده است. هانری ماسه در این کتاب افزون بر تحقیق درباره سعدی و محیط زندگانی و شرح احوال او، به بحث در باب طرز تفکر و اندیشههای شاعر از جنبههای دینی و اخلاقی و فردی و اجتماعی و ... دست زده، و همچنین به نقد و تحلیل و تفسیر آثار مختلف شعر و نثر او هم پرداخته است.
کلیّات، آن است که همه آثارِ سعدی را در خود دارد. یعنی در یک کتاب هم بوستان و گلستان هست، هم غزلیات و قصائد و رباعیات و مفردات و رسائلِ نثر. در ابتدای کتاب رسائل نثر در چهار بخش آمده است. سپس بوستان سعدی تصحیح شده و در ادامه غزلیات سعدی شامل طبایع، بدایع، خواتیم، غزلیات قدیم، ترجیعات، ملمعات و رباعیات آورده شده است. بخش بعدی این کلیات اختصاص به مواعظ سعدی دارد که در ذیل بخشهای قصاید فارسی و عربی، غزلیات عرفانی، کتاب نصیحة الملوک، مجالس و .... گردآوری شده است.
كلیات شیخ سعدی عنوانی است كه به مجموعه آثار منظوم و منثوری تعلق گرفته است كه تمام این آثار را ابتدا خود شیخ جمع آوری و مرتب کرد ولی بعد از وفات وی، علی بن احمد بن ابی بكر بیستون آن ها را تنظیم نمود. در ابتدای کلیات، رسایل منثور شامل 6 رساله و پس از آن، گلستان، بوستان و قصاید عربی و فارسی گنجانده شده است. زیباترین نثر فارسی در بیان مسایل اجتماعی و اخلاقی کتاب گلستان سعدی است که در عین شیوایی و رسایی، هیچ گونه کلام زایدی ندارد. منظومه بوستان که زاده جهان آرمانی و مطلوب سعدی است، آکنده از نیکی، ایمان، پاکی و صفاست. قصاید عربی سعدی در مدح، نصیحت و یك قصیده مفصل در مرثیه المستعصم بالله است. قصاید فارسی نیز با محتوای موعظه، نصیحت، توحید، مدح پادشاهان و رجال معروف زمان شاعر هستند. سعدی بسیاری از اندیشه ها، باورها، عقاید و احساسات خود را در قالب غزل بیان کرده است. این غزلیات حاکی از سوز و گداز او در عشق هستند. طیبات، بدایع، غزلیات قدیم، رباعیات، مفردات و مطایبات دیگر قسمت های تشکیل دهنده کتاب حاضر هستند. کتاب پیش رو که به طریقه چاپ سنگی و به خط نستعلیق تحریر شده است، دارای حاشیه نویسی و تعدادی نگاره سیاه و سفید می باشد که به همت میرزا باقر در سال 1350 هجری منتشر گردیده است.
هنگامی که سخن از تاریخ ایران میرود، باید به این نکته توجه داشت که آیا منظور تاریخ اقوام و مردمانی است که از آغاز تاریخ تا کنون در مرزهای سیاسی ایران امروزی زیستهاند یا تاریخ اقوام و مردمانی است که خود را به نحوی از انحاء ایرانی میخواندهاند و در جغرافیایی که دربرگیرنده ایران امروز و سرزمینهایی که از دیدگاه تاریخی بخشی از ایران بزرگ (ایرانشهر) بودهاست زیستهاند. گاه تاریخ ایران را از ورود آریاییها که نام ایران نیز از ایشان گرفته شدهاست، به فلات ایران آغاز میکنند. ولی این به این معنی نیست که فلات ایران تا پیش از ورود ایشان خالی از سکنه یا تمدن بودهاست. پیش از ورود آریاییان به فلات ایران تمدنهای بسیار کهنی در این محل شکفته و پژمرده شده بودند و تعدادی نیز هنوز شکوفا بودند. برای نمونه تمدن شهر سوخته در سیستان، تمدن عیلام در شمال خوزستان، تمدن جیرفت در کرمان، تمدن تپه سیلک در کاشان، تمدن اورارتو در آذربایجان، تمدن تپه گیان در نهاوند و تمدن مانناییان در کردستان و آذربایجان و و تمدن کاسیها در لرستان ذکر میشود. این کتاب که مجموعه ای از مقالات ایرانشناسی در آن گرد آمده به گونه ای می توان آن را دیدگاه فرانسویان نسبت به ایران دانست چرا که با بررسی اسامی که به عنوان مؤلف در صفحات نخست ذکر شده اکثراً دارای ملیت فرانسوی هستند. نوشته هنری ماسه در سرآغاز کتاب به بررسی و معرفی شرق شناسان و ایران شناسانی که در این زمینه مطالعاتی نموده اند پرداخته است . هانری ماسه خاورشناس معاصر فرانسوی، خود صاحب تألیفاتی در ادبیات و زبان فارسی می باشد. هانری ماسه متصدی کرسی تدریس زبان فارسی در مدرسه زبان های شرقی در پاریس، و مدتی مدیر آن مدرسه بود . هنری ماسه در نوشته خود به دوره اوج مطالعات مستشرقین که به اوایل قرن نوزدهم میلادی می رسد اشاره دارد .هنری ماسه در ادامه بحث خود به هدف این فعالیت ها نیز پرداخته که آن را شناخت فرهنگ و تاریخ و هنر و مذاهب دانسته است. رنه گروسه در دیباچه کتاب به ماندگاری تمدن و فرهنگ ایران و گسترش آن در آسیای شرقی پرداخته و به خوبی دامنه های این گسترش را نشان داده است.....
امروزه باورها، اندیشه ها و ادبیات عامیانه، یکی از موضوعات موردتوجه پژوهشگران می باشند. کتاب حاضر جلد دوم معتقدات و آداب ایرانی تالیف هانری ماسه می باشد که در 9 فصل تدوین شده است. علائم و پیش بینی ها، شیوه های جادویی، طبابت عامیانه، موجودات خارق العاده، ساختمان ها و بناهای تاریخی، افسانه های مربوط به مظاهر طبیعت، بازیها، داستان ها و اشعار عامیانه مطالبی هستند که در این مجلد مورد توجه قرار گرفته اند. این کتاب با ترجمه ای از مهدی روشن ضمیر در سال 1357 و توسط انتشارات دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز در اختیار علاقمندان قرار گرفت.