این کتاب دربرگیرنده گزیدهای کتاب مشهور «کلیله و دمنه» است که مشتمل بر سه بخش مهم است: باب برزویه طبیب، باب شیر و گاو، و باب بازجست کار دمنه که نگارنده از میان بابهای پانزدهگانه کلیله و دمنه تصحیح استاد مجتبی مینوی برگزیده و برای آسانتر شدن کار خواننده، معنی واژهها و عبارتهای دشوار آن را آورده و همچنین به بیان پارهای از قواعد دستوری و گزارش اشعار تازی به پارسی پرداخته است.
کَلیله و دِمنه نوشتهٔ ویشنا سرما کتابی است از اصل هندی که در دوران ساسانی به زبان پارسی میانه ترجمه شد. کلیله و دمنه کتابی پندآمیز است که در آن حکایتهای گوناگون (بیشتر از زبان حیوانات) نقل شدهاست. نام کتاب از دو شغال به نام «کلیله» و «دمنه» گرفته شده که قصههای کتاب از زبان آنها گفته شدهاست. بخش بزرگی از کتاب اختصاص به داستان این دو شغال دارد. اصل داستانهای آن در هند و در حدود سالهای ۵۰۰ تا ۱۰۰ پیش از میلاد به وقوع میپیوندند. مجتبی مینوی دربارهٔ این کتاب میگوید: کتاب کلیله و دمنه از جمله آن مجموعههای دانش و حکمت است که مردمان خردمند قدیم گرد آوردند و «به هرگونه زبان» نوشتند و از برای فرزندان خویش به میراث گذاشتند و در اعصار و قرون متمادی گرامی میداشتند، میخواندند و از آن حکمت عملی و آداب زندگی و زبان میآموختند. کلیله و دمنه در واقع تألیفی است مبتنی بر چند اثر هندی که مهمترین آنها پنجه تنتره بهمعنی پنج فصل و به زبان سانسکریت است که توسط فیلسوف بیدبا و بهدستور پادشاه هندی دبشلیم نوشته شدهاست. در روایات سنتی برزویه «مهتر اطبّای پارس» در زمان خسرو انوشیروان را مؤلف این اثر میدانند. نام پهلوی اثر کلیلگ و دمنگ بود. صورت پهلوی این اثر هماکنون در دست نیست و در طول سالیان از بین رفتهاست؛ اما ترجمهای از آن به زبان سریانی امروز در دست است. این ترجمه نزدیکترین ترجمه از لحاظ زمانی به تألیف برزویه است.
در تاریخ فرهنگ و تمدن بشر، کمتر کتابی است که چون مجموعه حکایات پندآمیز (کلیله و دمنه) شهرت و محبوبیت داشته باشد و سرگذشتش این چنین با حوادث و اتفاقات تاریخ آمیخته باشد. نام اصلی کتاب پنج حکایت (پنجا تنتره) بود اما در جهان اسلام بنام کلیله و دمنه معروف شد. ترجمه عربی این کتاب به سوی غرب رفت و اکنون ترجمه های گوناگون که در سراسر جهان متمدن پراکنده شده و میلیونها نفر کودک و پیر و جوان به خواندن آن می پردازند همه از این مادر زاده شده اند، در شرق جهان اسلامی در عصر درخشان فرهنگ و ادب ایرا ن دوران سامانیان رودکی نخستین شاعر بزرگ پارسی گوی کلیله و دمنه را به شعر پارسی برگرداند. بار دیگر در نیمه دوم قرن دهم هجری در هنگام پادشاهی اکبر امپراطور مغولی هند بر پایه همان ترجمه های فارسی کلیله و دمنه کتاب عیار دانش تکوین یافت و سپس در اواخر همین قرن به فرمان اکبر، مصطفی خالقداد عباسی، که سانسکریت میدانست و قبلا چند کتاب از این زبان به فارسی ترجمه کرده بود، مامور شد که متن سانسکریت پنچاکیانه را به فارسی برگرداند. فرمان امپراطور جامه عمل به خود پوشید و کار ترجمه در آغاز قرن یازدهم پایان یافت و اکنون نسخه منحصر به فرد این ترجمه که علاوه بر اصالت چندین حکایت بیشتر از مجموعه نخستین دارد در موزه ملی دهلی نو نگهداری میشود....
رساله «الادب الوجیز» جزء مجموعهای از رسائل عربی بوده است منتسب به منشی بلیغ ایرانی عبدالله بن مقفع که از بلغای درجه اول روزگار و مقدم اساتید انشاء زبان تازی است و ترجمههایی که از زبان پهلوی به زبان عربی به قلم او پرداخته شده و رسائلی که او به این زبان نگاشته، به اتفاق نقادان سخن از گرانبهاترین جواهری است که زیب پیکر ادبیات عربی گردیده است. ترجمه این کتاب توسط خواجه نصیرالدین طوسی انجام شده و توسط او اضافاتی انجام شده است. نویسنده در این کتاب دستورهایی به فرزند خود میدهد که انجام آنها موجب رهایی از زشتیها و رستگاری اخروی است.
این کتاب از مجموعه «ادب جوان» است که شامل برگزیده و شرح متون نظم و نثر از رودکی تا عصر حاضر است برای نوجوانان و جوانان و تمام دوستداران ادب فارسی که به علت دشواری متون از لذت بهرهمندی از آنها محروم ماندهاند، تدوین شده است. در هر یک از کتابها نخست لغات و مفردات معنی شده و شرح ابیات یا عبارات منثور با زبانی ساده و روشن بیان گردیده و در پایان نیز فهرست راهنمایی آمده که خواننده یا جوینده را به توضیحات داخل متن راهنمایی میکند. این کتاب اختصاص به کلیله و دمنه عبدالله بن مقفع دارد.