مطالب این کتاب به دو قسمت تقسیم شده است: مورخان و جغرافیدانان ایران از ظهور اسلام تا پایان قرن هفتم هجری؛ مورخان و جغرافیدانان ایران از آغاز قرن هشتم تا آغاز قرن چهاردهم هجری. فقط درباره کتابها و مؤلفانی بحث شده که کتابهایشان به طور کلی یا جزئی به چاپ رسیده و قصد آن بوده که اطلاعاتی درباره هویت، زادگاه، دوران حیات، سفرها و سوانح مهم حیات، اطلاعات مختصری درباره آثار، اطلاعات مختصری درباره اولین و بهترین چاپ اثر تاریخی و جغرافیایی، فهرست تحقیقات و ترجمههایی از آن آثار. همچنین در این کتاب تنها تواریخ سیاسی و عمومی، کتابهای جغرافیایی و سفرنامهها موردنظر بوده و از کتابهای اخبار و حدیث و مناقب و سیر و تذکرهها خودداری شده است.
کتابنامه آثار زنان ایران شامل دو قسمت مولفین زن و مترجمین زن است که در سال 1349 منتشر شده است. در این سال کتابخانه اختصاصی تحقیق درباره زن تشکیل شد. هدف از این اقدام تاسیس مرکزیست برای جمع آوری تحقیقات مربوط به زن و آثار زنان مولف و مترجم ایرانی و تشویق دیگر بانوان دانشمند کشور تا ضمن اجرای وظایف خانوادگی و اجتماعی اندوخته معنوی و فکری خود را نیز بکار گیرند و برای کمک به پیشرفت فرهنگ جامعه اثری از خود به یادگار گذارند.
بیش از هزار و چهار صد سال است که تاریخ اسلام در خوب و بد با تاریخ اروپا عجین است. از سوی دیگر، جهان اسلام وارث همان فرهنگ هایی است که اروپا به ارث برده است، بنابر این، تاریخ تطبیقی کاربردی که توسط اروپائیان و مسلمانان نوشته می شود برای شناخت هر دو طرف کارساز و مفید است. کلود کاهن، استاد دانشگاه پاریس و محقق در زمینه مطالعات اسلامی و کشورهای مشرق اسلامی، با همین دیدگاه این اثر را تألیف کرده است. شایان توجه است که طرح و اجرای اولیه این اثر نخستین بار توسط ژان سواژه استاد وی صورت گرفته است. اثر ژان سواژه نخست در سال 1943م منتشر شد و تجدید چاپ آن نیز به همراه ضمائم در سال 1946م صورت گرفت. پس از درگذشت سواژه در سال 1950م، کاهن ادامه کار استاد را به عهده گرفت و چاپ سومی از سواژه را با همان عنوان قبلی و به نام وی منتشر کرد. با این حال و به لحاظ این که آثار مربوط به کتابشناسی نیاز مداوم به بررسی های جدید دارد، مؤلف بر آن شد که باز هم چاپ جدیدی که حاوی مآخذ تازه تر باشد در اختیار علاقمندان قرار دهد. بنابراین او کتاب حاضر را که شامل منابع مربوط به سده های هفتم تا پانزدهم میلادی/ یکم تا هشتم هجری قمری است، در سال 1982م منتشر کرد. کتاب حاضر اساسا در مجموع برای استفاده دانشجو و دانشمند فرانسوی و احیانا برای «محقق غربی» نگاشته شده است. با این همه «شرقیها» هم می توانند از آن استفاده کنند، چرا که، در دنیای معاصر، دیگر نمی توان ملتها را از یکدیگر جدا دانست.
دربارۀ تاریخ ریاضیات در ایران پیش از اسلام چندان چیزی نمیدانیم. ولی پیش از حملۀ اعراب مسلمان به ایران در اوایل سدۀ اول هجری، در جندیشاپور و مراکز علمی دیگر، ریاضیات پیشرفتهای وجود داشت. از وجود زیج شهریار یا زیج شاهی در زمان انوشیروان (531ـ578 م) خبر داریم و به گفتۀ ابوریحان بیرونی، دانشمندان ایرانی زیج شهریار را در بیستو هفتمین سال سلطنت کسرا تصحیح کردند. این کتاب در دو بخش دربرگیرندۀ تاریخ ریاضیات ایران و سرگذشتنامهای از چهل تن از ریاضیدانان ایرانی است. بنابراین در بخش نخست از مسیر کلی گسترش ریاضیات در ایران بحث شده و در بخش دوم دربارۀ زندگی و آثار چهل تن از برجستهترین ریاضیدانان ایرانی به ترتیب تاریخی اطلاعاتی ارزشمند ارائه شده است.
شاید بهترین مأخذها برای تاریخ اجتماعی و اقتصادی ایران شهرنامهها باشند، که خوشبختانه تعدادشان، با وجود از میان رفتن شمار زیادی از آنها، هنوز بسیار زیاد است. هر چند با توجه به پهناوری سرزمین ایران ـ منظورم ایران تاریخی یا سرزمین قومهای ایرانی است ـ این فراوانی عجیب نیست. در این زمینه قدیمترین متن شناخته شده موجود، رساله کوچکی به زبان پهلوی است به نام خوبیها و شگفتیهای سیستان که چندبار به فارسی دری و همچنین به انگلیسی ترجمه شده است.