شیخ فریدالدین محمد بن ابراهیم عطار نیشابوری از برجستهترین عارفان شاعر و عارفان شاعر ایران است. سخن او شعلهای است که جان مشتاقان را گرم میکند و آنها را به گرمروی در وادی بیپهنه عرفان وامیدارد. میزان حکایاتی که عطار در کلیه آثار منظوم خویش به کار گرفته، بالغ بر 850 داستان میشود که در این بین، زیباترین و دلنشینتر این داستنها، داستان شیخ صنعان است که چه از جهت پرداخت داستان و چه توصیفات زیبا، در صدر این داستانها قرار دارد. این داستان در کتاب «منطق الطیر» آمده و همه داستان بالغ بر 409 بیت میشود. در این کتاب تفسیر و تحقیق این داستان همراه با شرح ابیات آن آمده است.
دکتر رضا اشرف زاده در سال ۱۳۲۱ در شهر بم بدنیا آمد ایشان دارای مدرک دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه فردوسی مشهد در سال ۱۳۶۳ می باشد. وی هم اکنون عضو هیئت علمی و استاد زبان و ادبیات فارسی و قائم مقام و معاون آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد می باشد پدر رضا اشرف زاده ماشا الله است که به شغل مسگری اشتغال داشت و دارای سواد اندک خواندن و نوشتن بود و خود را از نسل دختر عمررولیث صفاری بنام اشرف می خواند و مدعی بود که فامیل “اشرف زاده ” به همین سبب است. نام مادر محترمشان سیده صغری از نسل پیغمبر خدا(ص) و زنی خانه دار بود.دکتر اشرف زاده کلا ۲ برادر و ۴ خواهر بودند خاطرات کودکی : رضا اشرف زاده از خاطرات دوران کودکی خود چنین می گوید: “یکی از خاطرات تلخ آن دوران این بود که در سال سوم دبستان مدیر دبستان ،عالم اما سختگیری داشتیم-در دبستان فردوسی بم -بنام آقای رشاد- برای تعمیرات مدرسه مبلغ ۵۰ ریال از هر دانش آموز طلب کرده بود و پدرم این مقدار پول را نداشت ،مدیر دبستان نیز مرا تهدید به اخراج می کرد و پدرم نیز از انان نبود که داشته باشد ! بالاخره بر این شد که بنده از رفتن به مدرسه بازدارند. گریه و ضجه من ناراحتی پدرو مادرم و سختگیری جناب رشاد … بالاخره پدرم را وادار به قرض کردن کرد و غائله خوابید و من – خوشحال- به تحصیل ادامه دادم. شاید یکی از اسرار موفقیت من در طول تحصیل همن موضع باشد اوضاع اجتماعی و شرایط زندگی : رضا اشرف زاده در خانواده ای با وضع مالی مناسبی بدنیا آمد. تحصیلات رسمی و حرفه ای : رضا اشرف زاده ،دوران ابتدایی، سیکل اوّل و چهارم ریاضی را در بم گذراند و در سال ۱۳۳۸ به دانشسرای مقدّماتی کرمان رفته و با درجة ممتاز و شاگرد اوّلی، فارغالتحصیل شدند، به علّلی ادامة تحصیل نداد وبه استخدام آموزش و پرورش (فعلی) در آمد. در سال ۱۳۴۹ برای ادامة تحصیل وارد دانشکدة ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد شد و دورة کارشناسی را در سال ۱۳۵۳، کارشناسی ارشدرا در سال ۱۳۵۶، و دکترای زبان و ادبیات فارسی را در سال ۱۳۶۳ گذرانید، ایشان در تمام دوران تحصیل شاگرد ممتاز و دانشجوی اوّل بودند. رسالة کارشناسی ارشد ، با راهنمایی استاد فرزانه و فقید زندهیاد آقای دکتر یوسفی، با درجة ممتاز و رسالة دورة دکتری را در ۷ جلد و با ۴۲۰۰ صفحه و با درجة ممتاز در سال ۱۳۶۳ دفاع کرد
کتاب گنجینه عطار حاوی علم جفر و اعداد کتاب گنجینه عطار یکی از کتابهایی است که حاوی اطلاعاتی در زمینه علم اعداد و جفر می باشد. از بدو آفرینش کلک و قلم را همیاری قدیم باشد و از ان زمانیکه انگشت انسان با قلم اشنا گردیده، اندیشه وی ره بسوی تعالی وارتقاء گشوده است. و آن کسیکه با قلم سروکار دارد وبا این وسیله آفرینشگر لوحی زرین را به ودیعه میگذارد، هرکه باشد واز هر کجا باشد، ستود نیست. بدیهیست که استاد محمد علی عطار، خطاط معروف هراتی، یکی ازان کسانیست که کلکش شهکار میآفریند و فریاد گلوگیر قلم نایی را بر چهره سپید کاغذ، بگونه تابلوهای همیشه هنر، ماندگار گذاشته است، تا آنهاییکه گوش شنوا دارند،ازین نوع هنر مقدس و از داشتن عشق با این نوع قلم بشنوند،که استاد عطار چه صمیمانه وچه با جانفشانی تمام عمر گرانمایه خودرا در پای آن گذاشت وافتخاری همیشگی را گمایی نمود.
درمورد عطار نيشابوری تاريخ دوران و نوشته های او سهروردی و ابن سينا خلاصه منطق الطير عطار منطق الطير عطار داستان سفر گروهی از مرغان به راهنمايی هد هد به كوه قاف برای رسيدن به آستان سيمرغ است. هر مرغ به عنوان نماد دسته خاصی از انسان ها تصوير می شود. سختي های راه باعث می شود مرغان يكی يكی از ادامه راه منصرف شوند... خداشناسی در كتب مقدس قديم پيش از آميزش ملل هندی و آرامی به دو شكل متمايز ديده می شود الف- خدا در كتب آرامی به ويژه تورات، يك شخص است جدا از جهان كه جهان را از عدم به وجود آورده است. ب- خدا در كتب هندی، به ويژه ودا روح جهان و خود آنست كه در اصطلاح اسلامی پس از سهروردی توحيد اشراقی و تنزيهی ناميده می شود.
بیشتر آثار شعری عطار نیشابوری، آکنده از نظریات و عقاید صوفیانه و عارفان است که با سادهترین زبان و در قالب حکایت و داستان آنها را بیان میکند و اگرچه در بعضی مواقع آن پیوستگی کلی بین مطالب عرفانی و تسلسل داستانها نیست؛ اما به طور کلی صبغه و رنگ عرفان و تصوف، تمام کتاب را به هم پیوند میزند و آن را به صورت یکپارچه جلوه میدهد. از آنجا که عطار شاعری عارف است و به کمک داستانها و حکایات، مطالب مهم عرفانی را در سادهترین زبان بیان میکند، ناچار از کمکگرفتن از این روایات و اسطورههاست. به طوری که حتی بیان بخش مهمی از معانی اشعارش وابسته به این اسطورهها و روایات است. از اینرو شناخت این موارد و کیفیت کاربرد آنها، سهمی بزرگ در شناخت شعرا و پیبردن به معانی آنها دارد.
بیشک افضلالدین بدیل بن علی نجار، حقایقیِ خاقانی از برجستهترین شعرای ایران در قرن ششم، در حوزه ادبی آذربایجان است. شعر خاقانی آن پیچیدگی که در معانی شعر صائب و شاعران سبک هندی است را ندارد، بلکه اغلب این دشواری و گاهی پیچیدگی در لفظ و فرم شعر اوست نه ذاتاً در معانی، به این معنا که پس از دریافت استعارهها و تشبیهات شعر، چیز چندانی نصیب خواننده نمیشود. در این کتاب گزیدهای از اشعار خاقانی ذیل قصاید، غزلیات، رباعیات و قطعهها آورده شده است.