کتابخانه مجازی ادبیات

این کتاب دارای چهار فصل و مجموعا دربرگیرنده زندگی و آثار ۲۲۷ نفر از پارسی سرایان قفقاز است. هر فصل به شاعران یک منطقه قفقاز (آران، ارمنستان، داغستان، گرجستان) اختصاص یافته است. نخستین شاعری که زندگی و احوالش در این مجموعه معرفی شده، «ابوالعلای گنجه ای» متوفی به سال ۵۵۴ ه.ق و آخرین آنها، «ناظم ایروانی» متولد سال ۱۳۴۲ ه. ق است. در پایان کتاب نیز فهرست ماخذ و منابع به ترتیب الفبایی تخلص یا نام مولفان آمده است.

( ...وحشي در اشعار خود بيشتر توجّه به روحيّات داشته و بيان احساسات دروني خويش و سينة آتش افروز و دل پرسوز خويش را مي‌نمايد. قصايد وحشي داراي مرتبة بلند است و غزليّات، حكايتي از دل پردرد او. دو مسمّط دل‌پذير از او به يادگار باقي مانده كه بسيار مشهور است، امّا به حكم انصاف، وحشي بهتر از هر كس توانسته است از نظامي تقليد بنمايد و خلدبرين را كه در مقابل مخزن‌الاسرار نظامي ساخته، بهتر از سايرين پرداخته است.)

تذکره‌نویسی از دیرباز مورد توجه اهل شعر و ادب بوده است. علاقه مردم ایران به شعر و سرگذشت شاعران از یک‌سو و کنجکاوی اهل تحقیق و تتبع از سویی دیگر انگیزه نوشتن تذکره‌های فراوانی را فراهم کرده است که کم و بیش سودمند و قابل توجه هستند. این کتاب نیز از همین تذکره‌هاست که به سرگذشت‌نامه و شعر شاعران تهرانی پرداخته است. با توجه به مشکلات فراوان در تعیین حدود تهران، نویسنده حدود امروزی شهر تهران را ملاک کار قرار داده و ری و محال آن و شمیران و توابع آن را نیز تهران دانسته است. در حد امکان مؤلف کوشیده در انتخاب شعر آن دسته از گویندگان که آثار متعددی از آنها باقی است، حسن سلیقه به خرج دهد و این کتاب افزون بر یک تذکره، یک جُنگ مفید نیز از گزیده اشعار شاعران قدیم و جدید می‌باشد. همچنین درباره شرح حال شاعران، نویسنده بر آن بوده تا ترجمه احول نسبتاً جامعی از هر شاعر تهیه کند تا خواننده را از مراجعه به دیگر منابع بی‌نیاز سازد.