5eee4a8f019af.png

اشعار پراکنده قدیم‌ترین شعرای فارسی‌زبان از حنظله بادغیسی تا دقیقی (به غیر از رودکی)

این کتاب دربردارنده کهنه‌ترین متون شعر فارسی است. منظور در این کتاب فراهم آوردن و منتشر کردن مقطعات و بیت‌های پراکنده نخستین شعراء فارسی‌زبان بوده است؛ به استثنای آثار رودکی که در کتب مختلف گردآوری شده است. در این کتاب کوشیده شده کلیه اشعار پیش‌روان و هم‌عصران و پیروان رودکی تا زمان فردوسی (یعنی تا حدود سال 370 هجری) از روی مآخذ موجود نقل شود. همچنین از شعرایی که بعد از سال 370 هجری شعر سروده‌اند، چشم‌پوشی شده است و از ذکر کسانی که در «لباب الالباب» یا مأخذهای دیگر به دوره سامانی منسوب شده‌اند، ولی زمان زندگی آنان به طور دقیق معلوم نبوده، خودداری شده است.

منابع مشابه بیشتر ...

65d0aeafc0ff8.jpg

کتاب سیمای شاعران: شرح حال و نمونه آثار شعرای نامی ایران از قدیمیترین ایام تا عصر حاضر

صابر کرمانی

سیمای شاعران، شرح حال، نمونه آثار ۲۰۲ شاعر نامی ایران از قدیمترین ایام تا عصر حاضر است. شعر من سوز دل سوخته زار من است شعر من پرتو تابنده افکار من است شعر من گوهر دریای دل خونین است شعر رخشنده دل گوهر شهوار من است آغاز کتاب با مقدمه ای از مولف ،صابر کرمانی ،درباره شعر و شاعری است. مولف در ابتدای هر شعر ،وصف حالی از شاعر ارائه داده تا خواننده با سراینده اشعار نیز آشنایی مختصر پیدا کند.عمده اشعار گردآوری شده به سبک کهن و با وزن و قافیه و در عین حال در مواردی از سرایندگان شعر نیمایی نیز شواهدی آورده شده است همچون فریدون مشیری و نادر نادرپور ... . طبع جدید اثر با ویرایش مجدد و اضافات و اصلاحات و چاپی زیبا و در دو رنگ منتشر گردیده است.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

5850f0e59de2a.PNG

دو رساله پزشکی از سده چهارم هجری به زبان فارسی [هدایه‌المتعلمین ـ دانشنامه]

ژیلبر لازار

در این مقاله به بررسی دو رساله پزشکی زبان فارسی از قرن چهارم ق‌ پرداخته می‌شود: یکی هدایه‌المتعلمین تألیف ابو بکر ربیع بن احمد اخوینی‌ بخاری که کهن‌ترین رساله پزشکی به زبان فارسی دری به شمار می‌رود و هم‌ از نظر ساختار و هم از نظر محتوا منحصر به فرد است. مؤلف که خود را شاگرد یکی از شاگردان رازی می‌داند و در بخارا، پایتخت سامانیان، می‌زیسته در این‌ کتاب توصیفات علوم پزشکی را به فارسی دری نوشته است. این رساله مبانی‌ کامل پزشکی به شمار نمی‌رود و همان‌گونه که از نام آن برمی‌آید مخاطبان آن‌ شاگردان هستند. رساله دوم، دانشنامه حکیم میسری، رساله‌ای منظوم است که در تاریخ 370 ق‌ تألیف شده و نسخه آن منحصر به فرد است. این کتاب در خراسان و به نام‌ ابو الحسن بن ابراهیم سیمجوری نوشته شده. این رساله اثری بی‌نقص محسوب نمی‌شود و اقتباسی معمولی و در پاره‌ای موارد عاری از تنظیمات لازم است و بیشتر به سبب ساختارش جلب‌ توجه می‌کند تا محتوا. این متن از نظر سبک‌شناسی بسیار مهم است. مؤلف به شیوه خاص خود نشان داده که در شرح مطالب به سبکی روشن و ساده تسلط دارد. همچنین منبعی ارزشمند برای مطالعه زبان فارسی در قرن‌ چهارم هجری به شمار می‌رود که در آن بخش بزرگی از صورت‌های دستوری‌ واژه و عبارت‌های درخور بررسی دیده می‌شود.

پژوهش‌ها/پژوهش‌ در نثر و متون
مقاله
5845d111482b2.PNG

پهلوی، پهلوانی در شاهنامه

ژیلبر لازار

فردوسی در مقدمه شاهنامه گزارش می‌کند که دوستی برای او کتاب شاهان را فراهم کرد تا او به نظم آورد و به این مهم ترغیبش کرد، ضمن اینکه به او گفت: گشاده‌زبان وجوانیت هست سخن گفتن پهلوانیت هست مصراع نخستین به این معنی است که «تو دارای قریحه سخن گفتنی و جوانی داری». چه برداشتی از مصراع دوم باید داشت؟ معنی این مصراع بستگی به مفهومی دارد که به کلمه مبهم پهلوانی داده می‌شود. این کلمه یا فقط توصیفی است که ارتباط مستقیم با واژه پهلوان دارد و «شایسته پهلوانان» یعنی «بانژاد، قهرمان، حماسی» معنی می‌دهد و یا یک اصطلاح فنی است که زبانی را مشخص می‌کند. در مورد اول همچنانکه مول ترجمه می‌کند این مفهوم را خواهد داشت که: «تو می‌توانی یک داستان پهلوی را حکایت کنی»، در مورد دوم معنی این خواهد بود: «تو زبان پهلوی را می‌دانی». بنا بر توصیف نخستین این شعر فقط بزرگداشتی است برای استعداد شعری فردوسی و بنابر دومین توصیف، این شعر آگاهی قابل توجهی در مورد اطلاعات زبان‌شناسی او می‌دهد.

مشاهیر ادبیات فارسی/فردوسی/پژوهش درباره فردوسی
مقاله