کتابخانه مجازی ادبیات

نویسنده این کتاب سلطان محمد فخری بن محمد امیری هروی (حدود 903 ـ پس از سال 974 ق) شاعر، دانشمند و صوفی است که در باب جنبه‌های مختلف هنر شعر نوشته است. این کتاب از سه جزء شکل یافته است که در جزء اول نظم احوال سلاطین آورده شده و روضة السلاطین نام نهاده شده است در هفت باب. جزء دوم تذکره جواهر العجایب است که از قدیمی‌ترین و نخستین کتبی است که به شرح زنان شاعر و ذکر اشعارشان پرداخته است. در این تذکره سرگذشت 21 شاعر آمده است که از مهستی شروع و به نسایی ختم می‌شود. نویسنده افزون بر معرفی زنان شاعر، بخشی از اشعار آنان را نیز آورده و در برخی موارد، مناسبت سرودن اشعار را نیز بیان کرده است. جزء سوم و پایانی نیز دیوان هروی را شامل می‌شود.

آن رشته‌های ظریفی که مجموعه مقاله‌های مندرج در «خرد و سیاست» را به یکدیگر پیوند داده، چها چیز است: اول ـ محتوای مهم سیاسی همه آنها؛ دوم ـ اعتبار و تشخص علمی یا عملی نویسندگان این مقالات؛ سوم ـ هوشمندی در گزینش و پردازش مقاله‌ها و نیاز امروز ما به این مباحث و چهارم ـ نثر پیراسته از اصالت و اعتبار مترجم و مؤلف کتاب. در این یادداشت بر سر آن نیستم که مسائل محتوایی و موضوعات اساسی‌ای را که مقاله در باب آن نگاشته شده مورد کندوکاو یا داوری قرار دهم، تنها به دو مورد آخر بسنده می‌کنم و اگر خداوند متعال توفیقی عنایت فرمود در زمانی نزدیک به بازنمایی اهمیت و بررسی موضوعات و اعتبار نویسندگان مقالات خواهم پرداخت. زیرا آن چه در حال حاضر می‌توان به همه آحاد جامعه ما، در بهبود و تعمیق دیدگاه‌ها و اندیشه‌هایمان استمداد نماید، رجوع به آثار اصیل و بازفهمی مهمترین مواقف اندیشه بشری در هر زمینه‌ای است.

سید محمد علی جمالزاده، پدرقصه نویسی نوین ایران، منتقدی سختگیر و نکته سنج بود. وی تمامی حوادث مشروطه تا انقلاب اسلامی ایران را درک کرد لذا رجال و صاحب منصبان را با زبان نرم و مشفقانه نقد کرده و دیگران را نیز بی غرض و از روی حسن نیت نقد می کرده است. نوشته های جمالزاده همگی از نقد اوضاع اجتماعی، فرهنگی و سیاسی خالی نبودند که این تجربیات و نظرات در تحولات اجتماعی و ادبی آن زمان بی تأثیر نبوده است. این کتاب حاصل گفتگوی طولانی با جمالزاده است که بخشی از آن در روزنامه همشهری سال 1373 ش به چاپ رسیده بوده. به دلیل کثرت اعلام در لابلای سخن استاد جمالزاده، توضیحاتی نیز تا حد مقدور درباره آنها به ترتیب اهمیتشان آورده شده و در برخی منبع آن ذکر شده است. در پایان نیز نمونه دست خط جمالزاده و تصاویر او و دوستان و نویسندگان نامی ایران که در کتاب از آنها نام برده شده آورده شده و فهرست اشخاص و نشریات نیز تهیه شده است. این دیدارها که حاصل گفتگوهای هفت جلسه ای است با ویرایش مسعود رضوی در سال 1373 ش در شرکت همشهری به طبع رسید.