در این نوشتار که در ضمیمه ششمین شماره از مجله «بررسیهای تاریخی» منتشر شده، نویسنده کوشیده تا اطلاعاتی درباره برخی از موزهها و مؤسسات پژوهشی، سبک و چگونگی تعمیر بناهای تاریخی در شوروی اطلاعاتی را در اختیار قرار دهد. از آنجا که قسمت اعظم این بررسیها با تاریخ و فرهنگ ایران وابستگی فراوانی دارد، نگارنده کوشیده تا در زمینه این مسائل اطلاعاتی کل در اختیار خواننده قرار دهد.
در مجموعه حاضر، 23مقاله ایرانشناسی درباره جلوههای مختلف تاریخ و فرهنگ ایران گردآمده است. عناوین مقالات ایرانشناسان شوروی همراه با نام نویسندگان آنها از این قرار است : "شرفالملک وزیر، ا .پ. پتروشفسکی"، "دو وقایعنامه از قرن نوزدهم پیرامون تاریخ آذربایجان، آ. ن .قلییف"، "هنر معماری آذربایجان در سدههای دوازده الی پانزده میلادی و جایگاه آن در معماری خاور نزدیک، ل.س .برتانیتسکی"، "سندی ناشناخته درباره حزب سوسیال دموکرات ایران (اجتماعیون عامیون)، ص .علییف"، "سندی درباره تجارت ایران و روسیه در سالهای دهه سوم و چهارم قرن هیجدهم، ن .گ. کوناکووا"، "خانیکوف وسفرنامه خراسان، ن .آ .خالفین"، "خودویژگیهای چیال بازار، یوگنی برزیکوف"، "نظری به دو شهر تاریخی سمرقند و بخارا، ابوالفضل آزموده"، "امیرعلیشیر نوایی در قصههای اوزبکی، ابوالفضل آزموده". همچنین دوازده مقاله دیگر به قلم آقای آزموده.
این کتاب چنانچه از نامش پیداست، تاریخچه ورود مظاهر تمدن جدید اروپا به ایران از قدیمترین زمان ـ از حکومت آققویونلوها به بعد ـ بحث میکند؛ آن تمدنی که از اواسط قرن پانزدهم میلادی در اروپای غربی و مرکزی ظاهر شده و جهان را تحت تأثیر و تسلط خود قرار داده است. نویسنده با استفاده از منابع و مآخذ متعدد اعم از مجله، کتاب، رساله، نسخه خطی، اسناد و مدارک خانوادگی و بهویژه مهمترین روزنامههایی که از روزگار امیر کبیر تا زمان تألیف اثر نشر شده بود، این اثر ماندگار را به یادگار گذاشته است.
کتاب حاضر یادنامه دکتر غلامحسین صدیقی است که توسط دکتر پرویز ورجاوند گردآوری و تصحیح شد و در سال 1372 به چاپ رسیده است فهرست کتاب عبارتست از: بخش نخست: در گذشت و برگزاری آیینهای آن سروده ها و نوشته ها؛ بخش دوم: زندگینامه، نقش و آثار؛ بخش سوم: نوشته ها، نظرها و خاطره ها درباره شخصیت و منش، ارزش و مقام زنده یاد دکتر صدیقی؛ بخش چهارم: دیدگاهها، نوشته ها و مقاله ها.
کتاب سرزمین قزوین درباره سابقه تاریخی و آثار باستانی و بناهای تاریخی سرزمین قزوین است که توسط دکتر پرویز ورجاوند بررسی و نوشته شده است. در این کتاب در آغاز هر فصل پس از معرفی موقعیت طبیعی هر دهستان، گفتگویی به نسبت جامع نیز درباره سابقه تاریخی دهستان مزبور صورت گرفته است و این بدان منظور است که با تاریخ گذشته آن دهستان آشنایی حاصل گردد و دانسته شود که در جریان تحولات و رویدادهای این سرزمین ناحیه مزبور چه نقشی بر عهده داشته و بر آن چه گذشته است. در چه زمان وسیع و آبادان بوده، چگونه به کاستی گرائیده و خموش مانده است و یا وارون آن. در این کتاببرای توضیح و تشریح هر بنا تا آنجا که مقدور بوده سعی شده است نقشه آن تهیه و همراه با عکسهایی لازم و گویا عرضه گردد. هیچ پیکری بدون آنکه نقشی از نظر توجیه بیشتر و کامل صورت پذیرفته و جزئیات هر اثر مورد بحث قرار گرفته اینست که نویسنده وظیفه خود میدانست تا هر بنا را چنانکه هست، با تمام ویژگیهایش معرفی نماید، به نحوی که اگر روزگاری چون هزران اثر دیگر در نتیجه بیتوجهی و عوامل پیشبینی نشده، هریک از آنها دچار خرابی شود و یا فرو بریزد، شناسنامه کاملی از آن در دست باشد.