کتابخانه مجازی ادبیات

دیوان اشعار "سلام" مشتمل بر غزلیات، قصاید، مثنویات، قطعات، رباعیات و دیگر منظومات اثر ابوالقاسم سالاری (حیران) است که در سال 1358 در قم منتشر شده است.

این پژوهش با هدف آسان سازی و روان گویی مطالب و معانی پیچیده و دشوار در "مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز" اثر شیخ محمد لاهیجی تهیه شده است. غامض بودن عبارات و تعقیدات کلام و اطناب بیان شارح، نگارنده را واداشته تا در عین رسایی پیام و شیوایی بیان، مفاهیم صریح عرفانی را با عباراتی موجز و مختصر در دسترس جویندگان اسرار الهی و پویندگان حقایق معانی قرار دهد زیرا معتقد است که "خَیرُ الکَلام ما قَلَّ وَ دَلَّ وَ لَم یَمَل".

قطب الموحدین و سیدالکاملین نورالدین شاه نعمت الله ولی از اقطاب بزرگوار و عرفای مشهور قرن هشتم و نهم هجری است که چراغ تصوف اسلامی را در عصر خویش فروغ تازه‌ای بخشید و به نیکوترین وجه روشن نگاه داشت و همه پیروان طریقت را تحت الشعاع مکتب خوبش قرار داد. او را می‌توان از شعرای طراز اول و مشهور عصر خویش به شمار آورد. اشعار او همه دارای مضامین عرفانی است و بیان حال کسی است که عمری به غم عشق نشانده شده و از سر ذوق چون دلباخته‌ای شیفته در پیشگاه معبود به نیایش پرداخته است. شاه نعمت الله اغلب به سرودن غزل اهتمام داشت و اشعار دیگرش از قبیل قصائد، مثنوی و رباعیات در مقام مقایسه با غزلیات بسیار ناچیز است. این کتاب دربرگیرنده کلیات اشعار او بدین ترتیب است: غزل‌ها، ترجیعات، قصائد و ملحقات، سؤال‌ و جواب، مثنوی‌ها، رساله منظومه ایمانیه، رساله فقریه، گنج العارفین، غزل‌های ناتمام، قطعات، رباعیات، دوبیتی‌ها و مفردات.

یکی از ویژگی‌های بارز شاه نعمت‌الله ولی، شخصیت ادبی ـ عرفانی اوست و همچنین او یکی از پرکارترین نویسندگان و ادبای عصر خویش محسوب می‌گردد. مضامین اشعار او تعلیمی ـ صوفیانه و غالباً خشک و مدرسه‌ای با لحن خاص اوست که معمولا عاری از تصویرها و خیالات لطیف و زیبای شاعرانه است؛ با زبانی ساده و گاه متکی بر الفاظ کوچه و بازار، به طوری که در دیوان او ابیات زیادی را می‌توان یافت که غیرفصیح، نامتناسب و از دیدگاه هنر شعری کم‌ارزشند. رباعیات او نسبتاً اندک است؛ تعداد 316 رباعی از مجموع رباعیات دیوان و رباعیات پراکنده منثورات او، در برابر آثار دیگرش چندان زیاد نیست. از میان بیش از 130 رساله و کتاب شاه نعمت‌الله، رباعیات پراکنده تنها در 37 رساله موجود بوده که در این کتاب تصحیح و گردآوری شده‌اند.