این کتاب دربرگیرنده زندگینامه فردوسی و سرگذشت شاهنامه به انضمام داستان «کک کوهزاد» و بخشی از «برزونامه» است. منظومه کک کوهزاد 710 بیت دارد و اگر دو فصل آخر که ابیات آن از فردوسی است، کنار گذاشته شود، 661 بیت خواهد بود. قدرت سرایندگی شاعر این داستان از ناظم برزونامه بیشتر و کار او منطقیتر و آشنایی او با روح داستانهای حماسی بیشتر است. برزونامه نیز منسوب به خواجه حمید عطاء بن یعقوب معروف به عطائی رازی است که در این کتاب همراه با کشف الابیات آورده شده است.
این مجموعه شامل تمام شاهنامه است که برای راحتی خوانندگان جوان که به تاریخ و تمدن کشور خود علاقه دارند و می خواهند با شاهنامه آشنا شوند، به نثر ساده برگردانده شده و در سه بخش شامل: 1. بخش اساطیر 2. بخش پهلوانی 3. بخش تاریخی تنظیم شده است. بخش اساطیر از پادشاهی کیومرث شروع شده و تا مرگ فریدون ادامه دارد. بخش پهلوانی از پادشاهی منوچهر و ظهور خاندان سام شروع می شود و تا مرگ رستم و فرزندش فرامرز ادامه دارد و بخش تاریخی که با پادشاهی بهمن فرزند اسفندیار شروع شده تا مرگ یزدگرد و تسلط عربها بر ایران ادامه می یابد.
رستم و سهراب یکی از داستانهای غم انگیز شاهنامه است و داستان مرگ سهراب جوان را به تصویر میکشد که بر اثر جنگ با رستم، به دست پدر کشته میشود. سهراب پهلوان افسانهای در شاهنامه است که پدرش رستم و مادرش تهمینه دختر شاه سمنگان است. سهراب با سپاه تورانیان به نبرد ایران آمد و در جنگی تنبهتن با رستم کشته شد، درحالیکه همدیگر را نمیشناختند. تراژدی رستم و سهراب، تراژدی بیخبری است. کتاب حاضر شامل این عناوین است: فصل اول: حماسه ها، ساختار حماسه، خصوصیات عمده شعر حماسی فصل دوم: مختصات شاهنامه، دوره اساطیری، دوره پهلوانی، دوره تاریخی، حماسه سرایی پس از فردوسی فصل سوم: اسطوره چیست؟ حماسه و تراژدی، حماسه ها و اساطیر بابلی و سومری، حماسه گیل گمش، مهابهاراتا (حماسه ای از هند)، رامایانا، هومر و ایلیاد و اودیسه، انه اید (حماسه ای از روم)، دیگر حماسه های اروپایی، اعراب و حماسه فصل چهارم: سه دیدگاه بر حماسه رستم و سهراب، 1.دیدگاه استاد منوچهر مرتضوی، 2.دیدگاه استاد زرین کوب، 3.دیدگاه استاد مینوی، متن داستان رستم و سهراب.
فرهنگ های فارسی به فارسی که در بخش اول کتاب عنوان و معرفی شده اند ترتیب تاریخی دارند، جزء این دسته نصابهای فارسی به فارسی، یعنی کتابهایی که لغات فارسی را در قالب نظم معنی کرده اند آمده اند و نیز کتابهایی که لغات و ترکیبات متن نثری یا مثنوی یا منظومه ای را وسیله شرح اشعار ساخته اند بخش دوم کتاب را با ترتیب تاریخی دربردارد. فرهنگهای فارسی با معادل بیگانه در بخش سوم، هرکدام جداگانه با ترتیب تاریخی تقدیم خوانندگان شده است. در بخش چهارم کتابها که مربوط به زبانها و گویشهای محلی است به ترتیب تاریخ نشر قرار داده شده اند. در بخش پنجم فرهنگهای موضوعی، با ترتیب الفبایی نام کتاب آورده شده اند و کتاب دارای بخش ششمی است، که "عنوان فرهنگ گونه ها" بدان داده شده است و مشتمل بر نمونه کتابهایی است که لغات را پایه بیان مطالب علمی یا هنری یا تخصصی یا ذوقی و فنی، حتی طنز قرار داده اند ...
ترجمان القرآن رسالهای فارسی در توضیح واژههای قرآن کریم. جرجانی این رساله را از سوره حمد آغاز کرده، و سپس از سوره ناس به ترتیب معکوس تا سوره بقره ضمن حذف مکررات ادامه داده است. این کتاب را عادل بن علی بن حافظ که بنا به شواهدی در همان قرن 9ق/15م میزیسته؛ برای سهولت در مطالعه بر اساس حروف الفبا مرتب کرده است. این اثر در 1333 ش به کوشش محمد دبیرسیاقی در تهران به چاپ رسید.