«تربت پاکان»، کتابی است به زبان فارسی که به معرفی شهر قم و مرقد حضرت معصومه سلاماللهعلیها و دیگر مراقد و آثار تاریخی موجود در این شهر می پردازد. کتاب در دو جلد به نحو ذیل تنظیم شده است: مجلد اول؛ مشتمل بر یک مقدمه و سه بخش و مجلد دوم؛ مشتمل بر یک پیش گفتار، دو بخش و یک خاتمه است. این کتاب بخشی از بررسیها و مطالعات چندین ساله نویسنده است که پیرامون بناها و آثار قدیم شهرستان قم میباشد. در این نوشته خصوصیات بناها و آثار قدیمی شهرستان قم به نحو تفصیلی معرفی گردیده است. لازم به ذکر است که در این کتاب تنها به معرفی آثار دوره اسلامی پرداخته شده و از بناهای دوره پیش از اسلام مانند آتشکدهها، پرستشگاهها، نقوش کوهها، تپهها و غیره سخنی به میان نیامده است. مجلد نخست این کتاب، ویژه آستانه مقدسه است که از سه بخش تدوین شده است: 1.تاریخ آستانه مقدسه، در این بخش تاریخ آستانه به همراه کتابشناسی آن ارائه گردیده است. 2.مجموعه بنا، در این بخش به معرفی بناهای موجود در شهر قم و نیز تزیینات آنها پرداخته شده است. 3.معرفی اسناد آستانه، بخش سوم به معرفی اسناد و احکام مربوط به آستانه مقدسه اختصاص یافته است. کتاب حاضر مجلد دوم این مجموعه ی دو جلدی است. این کتاب به اهتمام حسین مدرسی طباطبایی در سال 1353 در قم منتشر شده است.
بدایعنگار، میرزامهدی ، فرزند میرزا مصطفی (وکیل لشکر) تفرشی، دولتمرد، ادیب و مؤلف عصر قاجار. در 1279 در تهران متولد شد و در 1320 ش، در 82 سالگی، همانجا درگذشت. در تهران تحصیل کرد و به گفتة خود او در مثنوی خیرالکلام ، درس صرف و نحو، فقه و اصول، تفسیر و حکمت، و ریاضی و نجوم خواند (ص 37) و از حاج میرزا حسین نوری و شیخ محمدحسین کاظمینی اجازة روایت گرفت (مدرّس تبریزی، ج 5، ص 120(.او در وزارت امورخارجه خدمت میکرد و پس از فوت همکارش، میرزا محمّد ابراهیم «بدایع نگار * »، به همین لقب خوانده شد (1300) و مدارج اداری را تا سمت نیابت وزارت خارجه طی کرد (بامداد، ج 6، ص 273). در کنار وظایف اداری به تحقیق و تألیف مشغول بود و از جملة آثاری که از او به چاپ رسیده اینهاست: بدایع الانوار فی احوال سابع الائمة الاطهار ، کتابی تحقیقی در زندگی امام موسی کاظم علیهالسلام، نخستین و مفصّلترین اثر وی در 23 سالگی و مورد تصدیق مراجع شیعی، از جمله میرزا محمدحسن شیرازی * ؛ بدایع الاحکام فی فقه الاسلام ، در فقه همراه با بدایع المهدویّة و افتضاح الکافرین در یک مجلد و بدایع الاسرار در کلیّات حکمت و کلام به زبان ساده، که صاحب الذریعه (ج 3، ص 62) آن را ترجمة اخبار روایت شده از معصومان علیهمالسلام به فارسی معرفی کرده، و پیداست که کتاب را شخصاً ندیده است. بعلاوه، باید این کتابها و رسالههای او را نیز ذکر کرد: بدایع العروض ؛ بدایع الموالید ؛ بدایع الحکمة ؛ بدایع الانساب فی مدفن الاطیاب ؛ بدایع البیان فی جامع القرآن ؛ مختصر جغرافی دنیا . سه اثر اخیر در یک مجلد گرد آمده و در پایان آن عنوان آثار چاپ نشدة بدایع نگار، بدین شرح آمده است: ریاض المنجمین ، بدیعیّه ، شرح الفیّة ابن مالک، شرح تهذیب المنطق تفتازانی، بدایع الحساب به پارسی و منتخب از خلاصة شیخ بهایی. نیز کتابی به نام کفایة العرفان در اصول عقاید، به خط محمدحسن طالقانی، مکتوب در 1303، که در بخش نسخههای خطّی کتابخانة ملّی ایران (ش 420) محفوظ است.بدایعنگار شعر نیز میسرود و نخست «مُخْلص» تخلّص میکرد (رجوع کنید به بدایع الاسرار ، بدایع الاحکام و بدایع الوصول )، اما پس از ورود به عالم عرفان، تخلّص «لاهوتی» را برگزید. او یک مثنوی قریب به شش هزاربیت موسوم به خیرالکلام (تاریخ اتمام: 1340) دارد که در 1322 ش به چاپ رسیده، و در مقدمة آن به دیوان اشعار خود، مشتمل بر دههزار بیت قصیده و غزل، اشاره کرده است.از ملاحظة آثار او، چون بدایع الانوار ، بدایع الاسرار ، بدایع الانساب و بدایعالبیان بهنظر میرسد که به مراجع و منابع متقنی دسترسی داشته و مطالب را با دید انتقادی و گاه با نظر اجتهادی بیان کرده است. از جمله در بدایع البیان به جعل اخبار از جانب «غلاة روافض» پس از رحلت امام حسن عسکری، علیهالسلام و درج آن در کتب اثنی عشریّه و نشر آن در عصر صفوی اشاره دارد. شیوه او در نگارش، خلاصهنویسی و زبده چینی، نثر او ساده و مفهوم، نوشتههایش کمحجم و غالباً برای محصّلان و متعلّمان مفید است، اما در شعر پایه و مایهای ندارد
مولف در این کتاب به معرفی دانشمندان و بزرگان شهر سبزوار می پردازد و اشاره می کند آنچه در جلد نخستین کتاب "سبزوار، شهر دیرینه های پایدار" آمده کلیاتی است در باب تاریخ و جغرافیا و مواردی دیگر در شناخت شهر و شهرستان سبزوار و آنچه در این مجلد به آن پرداخته شده است شناساندن ادیبان، دانشمندان، تاریخ دانان، جغرافی نویسان، سیاستمداران و هنرمندان و .... این دیار است.
این کتاب، واژگان و اصطلاحات دانش عروض را با استفاده از منابع جدید و قدیم توصیف کرده و در برخی مدخل ها به سابقه و تاریخچه برخی از مفاهیم و اصطلاحات در شعر فارسی و ملت های دیگر توجه نشان داده است. این فرهنگ مشتمل بر 163 عنوان اصلی و روی هم رفته 500 مدخل است. محتوای عنوان اصلی بسته به نوع و طبیعت آن، به موضوعات ریزتر تقسیم شده است. کتاب، جدول ها و فهرست های سودمندی دارد؛ از جمله جدولی دارد برای ترتیب مراجعه به مدخل ها با هدف فراگیری یا آموزش. در پایان نیز فهرست الفبایی برابرهای اصطلاحات به دو صورت فارسی به انگلیسی و انگلیسی به فارسی آورده شده است.
این کتاب تأليف حسین مدرسى طباطبايى است كه در آن تاريخچه آستان مقدسه شاهزاده حسین و دودمان سادات مرعشى قزوين را بررسى كرده است. در اين تأليف، مؤلف پس از ذكر تاريخچه بناى آستانه مبارکه شاهزاده حسین قزوين، صدوپنجاه سند مربوط به آن آستانه را با متن آنها و عكس اسناد آورده است. در ميان 150 سند تاريخى، بيش از سى سند قباله بيع، وقف، صلح، اجاره... معرفى شده و متن و عكس آن چاپ شده است و يكى از امهات كتاب در زمينه قبالهشناسى است. در ابتداى كتاب، مقدمهاى مفيد در رابطه با تاريخچه آستانه شاهزاده حسین ذكر شده است. پس از آن مطالب كتاب در سه بخش تدوين شده است كه به ترتيب عبارت است از: 1. تاريخ مزار؛ 2. مجموعه بنا؛ 3. اسناد: 150 سند و قباله تاريخى. در ادامه دو بخش ديگر ديده مىشود: 1. ضميمه كه در آن سه سند ديگر ذكر شده است. 2. عكسهايى از آستانه شاهزاده حسین و كاشىكارىها و كتيبههاى صحنها و نيز عكس تمامى اسناد آورده شده است.