مباحثات ارائه شده در این کتاب، شامل این بخشها است: پیامدهای تلویحی سیاسی پیدایش رشته نوین زبانشناسی در جنبش رمانتیک، آرا و عقاید مارکس و انگلس درباره زبان، حمله به زبانشناسی ساختاری توسط هیتلر و استالین، نقش گروههای مبلغین مسیحی و نظامیان در بنیانگذاری این رشته در ایالات متحده و رابطه بین نظریههای زبانشناختی و عقاید سیاسی نوآم چامسکی. نویسنده نشان میدهد جریانات سیاسی و فکری خارج از محدوده زبانشناسی، اغلب در محدودیت نسبی رویکرد مستقل به زبان مؤثر بوده است و استدلال میکند زبانشناسی مستقل نهتنها با اهداف سیاسی مترقی سازگار نیست، بلکه میتوان آن را خلاقانه برای دستیابی به چنین اهدافی نیز مورد استفاده قرار داد.
کتاب حاضر نظریات تمام مکاتب مختلف جهان و فلاسفه ای را که در زمینه ارائه مدل انسان کامل سخن گفته اند، بررسی نموده و بالاخره در درس ششم انسان کامل از دیدگاه: نیچه - مارکس - اریک فروم (اومانیسم و ماتریالیسم جدید) ارائه گردیده است.
این کتاب حاوی عمده آراء چامسکی درباره دستور زبان است. این کتاب از روی اثر پیشین او به نام «ساخت منطقی نظریه زبانشناسی» گرتهبرداری شده و نخستین اثر عمده چامسکی است که انتشار یافته است. فهم این کتاب مستلزم آشنایی با مبادی و مفاهیم بنیادی و اصطلاحات خاص زبانشناسی همگانی است. «ساختهای نحوی» در مجموعه اثری نسبتاً غیرفنی است؛ با این وجود خصلت فنی فصلهایی از آن بهاندازهای است که احیاناً فهم و درک تفصیلی مطالب آنها به مداقه و تأمل بیشتری نیاز دارد؛ ولی مراد چامسکی از ذکر و اقامه شواهد و دلایل که به عرضه دعویهای او جنبه فنی بخشیده، اثبات آراء زبانشناسی وی و توجیه برتری دستور زبان گشتاری است.