کتابخانه مجازی ادبیات

تذکره مجالس النفائس، اثر میر نظام‌الدین علی‌شیر نوائی، در سال 896ق، تألیف شده است. این اثر فهرستی است از از فضلا، شعرا و گویندگان قرن نهم هجری قمری. در این کتاب دو ترجمه از مجالس به اهتمام و با مقدمه علی‌اصغر حکمت ارائه شده است. اولین بخش کتاب با نام لطائف‎نامه مشتمل بر مقدمه، نه مجلس و یک خاتمه است که مجلس نهم در نه قسمت ارائه شده است. این بخش از کتاب، حاوی شرح حال 574 شخصیت است که شرح حال شخصیت آخر در خاتمه ذکر شده است. در خاتمه کتاب شرح حال میر کمال‌الدین شاه حسین به‌عنوان شخصیت 574 ذکر شده است. بخش دوم کتاب با ترجمه حکیم شاه محمد قزوینی مشتمل بر مقدمه و شرح حال 549 شاعر است که در ضمن هشت بهشت ارائه شده است.

این دیوان حاوی آثار یکی از سخنوران سده دهم هجری است به نام سلطان محمد متخلص به فخری فرزند امیری که در هرات متولد شده و از این رو به فخری هروی شهرت یافته است. وی در دوره فرمانروایی شاه اسماعیل صفوی می‌زیسته و در هرات مخصوصاً میان سال‌های 927 و 930 از خوان نعمت سام میرزای صفوی والی ملک خراسان و سردار درمش خان شاملو پیشکار کل ممالک خراسان و خواجه حبیب الله ساوجی وزیر خراسان بهره‌مند بوده و در دستگاه این وزیر مقامی داشته است. او صاحب آثاری چون تذکره «روضة السلاطی» و «هفت کشور» نیز می‌باشد.

روضة السلاطین از جمله تذکره‌های زبان فارسی است که فخری هروی از نویسندگان و شاعران قرن دهم هجری آن را تدوین کرده است. اثری که در دسته بندی از حیث محتوایی جزء تذکره‌های موضوعی خاص به حساب می‌آید؛ چرا که نویسنده به شرح احوال و آثار شاعرانی پرداخته است. این اثر در هفت باب فراهم آمده است و در آن از احوال هشتاد تن از سلاطین و امرای شاعر و شش تن از دیگر شاعران سخن به میان آمده است. باب پنجم از این اثر متعلق به پادشاهان و امرای هندوستان است که شاعر بوده‌اند. خود نویسنده نیز سالیان متمادی در هند زندگی کرده است.