کتابخانه مجازی ادبیات

کتاب حاضر نخستین شرحی است که بر غزلهای علامه اقبال نوشته می شود. این غزلها از میان آثار متعدد علامه جمع آوری و با ترتیب الفبائی تدوین شده است. غزلهای اقبال بیشتر به سبکی سروده شده که در شعر کهن فارسی به "عراقی" معروف است، مضامین غزلهای او آمیزه ای است از اندیشه های عرفانی و اجتماعی و سیاسی که در آنها سعی می شود به انسان شرقی از خود بیگانه و ناامید و به کنج یاس خزیده امید و اطمینان داده شود. تا بداند که وجود دارد و اگر دستی بر آورد به اهدافش می رسد؛ صاحب فرهنگ برتر است و باید آرزو یا به اصطلاح اقبال، مدعا را در خود پرورش دهد که اگر از این دو تهی شود، مرده ای بیش نخواهد بود. اقبال شعر خود را در خدمت به عقاید فلسفی و دینی خود که سخت بدان پایبند بود قرار داد. او موضوعاتی را که کاملا با روح غزل بیگانه اند چنان با مهارت در حریر آبی تغزل می پیچد که نه تنها نامتعارف جلوه نمی کند بلکه خواننده را به یاد شعرای چیره دست ادب فارسی می اندازد. شاید از هیمن روست که برخی از اقبال شناسان شعر او را از نظر زیبایی ظاهری و معنوی کم از سروده های حافظ و مولوی ندانسته اند.

در مجموعه حاضر دو کتاب از مرحوم سید غلامرضا سعیدی در یک مجلد به چاپ رسیده است .نخستین کتاب ترجمه‌ای است از کتاب "مفخر شرق، سید جمال‌الدین اسدآبادی "نوشته "دکتر احمد امین "که نخستین بار در سال 1354به چاپ رسیده است .کتاب با یادداشتی از آقای سید هادی خسروشاهی درباره استاد سعیدی آغاز می‌شود و در پی آن این مباحث فراهم می‌آید :مفخر شرق، حرکت اصلاحی سید جمال‌الدین در مصر، سید جمال‌الدین در هند، سید جمال‌الدین در پاریس، سید در روسیه، سید در استانبول، دیدگاه‌ها و خاطره‌های اندیشمندان و صاحب نظران درباره سید جمال‌الدین .کتاب دوم که "اندیشه‌های اقبال لاهوری " عنوان گرفته تحقیقی است درباره اقبال لاهوری که با این مباحث تدوین شده است : اندیشه اقبال در ایران، آشنایی با آکادمی اقبال، شرح زندگی و ترجمه احوال، اقبال شاعر، اقبال متفکر، اقبال مسلمان، اقبال معمار پاکستان، اقبال در خارج از هند و پاکستان، احیای فکر دینی در اسلام، روح فرهنگ اسلام، هدف‌های تعلیم و تربیت اسلامی از نظر اقبال، زنده بودن و زنده ماندن، ماهیت و اهمیت فلسفه اقبال، و خطابه‌ای که کشوری را به وجود آورد .کتاب با گفت و گویی میان گردآورنده و مرحوم سعیدی در باب اقبال به پایان می‌رسد .

مقصود از این کتاب، معرفی آثار دکتر محمد اقبال است که به زبان اردو تألیف شده است. معرفی تنها عبارت از ذکر نام‌های تألیفات او نیست، بلکه مقاصد و افکار روحیات که مؤلف داشته با طرز افاده آنها و نیز فوایدی که از آن برای مطالعه‌کننده توقع می‌رود، نیز باید شرح داده شود. بنابراین افزون بر اشاره به حیات زندگانی اقبال، تصوف و عرفان او، اسلوب شعری او نیز مطالبی آورده شده است.