موضوع این کتاب، منظومهای است مثنوی در دویست بیت که قسمتی در برلین و قسمتی در ویسو بهارتی مؤسسه دکتر تاگور در بنگاله سروده شده، درباره کشته شدن یزدگرد سوم آخرین پادشاه ساسانی و ویران شدن ایران به دست اعراب است.
در فن آرایش سخن و صنایع بدیعی "سوال و جواب" را یکی از محسنات بدیع معنوی به شمار آورده اند و آن چنان است که شاعر در بیتی و یا چند بیت و یا بیش از آن، سخن خود را به صورت پرسش و پاسخ موضوع می کند و این تفنن ادبی، گاه چندان به درازا میکشد که از آغاز تا پایان یک قصیده طولانی را نیز دربر میگیرد. کتاب حاضر که "گفتگو در شعر فارسی" نام دارد بیشترین اشعاری را که تاکنون به شیوه پرسش و پاسخ سروده شده اند، شامل میشود.
مثنوی حاضر که به تتبع مثنوی شیرین و خسرو نظامی سروده شده در جای خود شایان دقت بوده و هنری که در آن به کار رفته بیانی نغز دارد، گر چه گوینده آن از شعرای نامدار نیست ولی مثنوی او بدیع است و از متتبعین ارزندهی نظامی به شمار میرود و جای آن دارد که منظومه او با دقت مطالعه شود. شعله این منظومه را برای تقرب به دستگاه مرحوم فرهاد میرزا و عذر گناهان گذشته به نظم آورده و خود نام شیرین و فرهاد را بر آن نهاده بود ولی بواسطه عدم دقت بنام شیرین و خسرو معروف گردید.
"گاتها " سرودههای زرتشت نخستین منظومه ایرانی است که از روزگار کهن به جا مانده و در عین حال، کهنترین و مقدسترین قسمت اوستاست .اغلب بخشهای "گاتها "موزون و آهنگین است .این سرودهها که در "یسنا "جای داده شده، سروده زرتشت و پیروان اوست" .گاتها "در اصل شامل 17هایتی (فصل)، 238قطعه و 896بیت و 5560کلمه است .در کتاب "یادداشتهای گاتها"، پورداوود سرود "اهنود"، "اشتود"، "سپنتمد"، "وهوخشتر "و "وهیشتوایشت "را همراه با ترجمه و تفسیر آنها آورده است .کتاب حاوی دو هزار و پانصد و هشتاد و شش یادداشت است .مترجم کوشیده تا برای هر واژه اوستایی واژهای برگزیند که از همان ریشه باشد .ضمن آن که برای هر واژه اوستایی، ترجمه، توضیح و آوانگاری مربوط به آن واژه نیز آمده است .
"یسنا "نام اولین بخش از بخش های پنج گانه اوستا و مهم ترین آنها حاوی سروده هایی در باب مراسم دینی است .این سروده ها در 72 فصل تدوین شده است . این بخش از "اوستا "بدین قرار است :ذکر و نیایش اهورامزدا، امشاسپندان، ایزدان، درون (نان مقدس)، هوم (گیاه سکرآور مقدس)، اقرار به دین زردشتی، ستودن گاتها و ستایش فصول مخصوص از یسنا، و تقدیس آب .در پاورقی های کتاب، شرح و تفسیری از "ابراهیم پورداود " درج شده است .کتاب با فهرست منابع و نمایه واژه های اوستایی، پارسی باستان، پهلوی، پازند، پارسی، اشخاص و مکان به پایان می رسد .