اسناد مطبوعات مجموعه اسناد و مدارکی است که از آرشیو سازمان اسناد ملی ایران که تاریخ تحولات مطبوعاتی ایران را از بدو پیدایش دولت مشروطه، یعنی از سال 1286 قمری تا سقوط نظام رضاشاهی در شهریور 1320 در برمیگیرد. بخش اعظم این اسناد شامل رشته مکاتباتی میشود که برای تقاضای صدور امتیاز روزنامه یا مجله جریان داشته است. برخی از اسناد این مجموعه مربوط به کم و کیف انتشار پارهای از جراید دولتی و نیمه دولتی چون روزنامه ایران یا مجله ایران امروز است، که به نوبت خود تصویر روشنی از جوانب مختلف انتشار روزنامه در آن ایام به دست میدهد. دیگر اسناد نیز مربوط به نحوه دخالت و نظارت مقامات دولتی در کار جراید است که موارد مختلفی را شامل میشود. کتاب اسناد مطبوعات (1286- 1320 ه.ج) در دو جلد، در سال 1372 توسط سازمان اسناد ملی ایران به چاپ رسیده است
موسسه امیدوار است با انتشار این مجموعه در نهایت بتواند در ارج نهادن به سند و اشاعه فرهنگ مستندگویی در تاریخ تلاشی درخور نموده و در این راه بخشی از سوالات و خواسته های وسیع ملتی بزرگ را پاسخ دهد و به همراه سایر فعالیتهای تحقیقاتی و انتشاراتی مصمم است به منظور نشر آثار فرهنگی و تاریخی با بهره جویی از مجموعه اسناد و مدارک خود دست به انتشار سلسله کتابهایی با عنوان تاریخ معاصر ایران بزند و در این راه به توکل الهی و یارای استادان و محققان و اهل علم امید بسته است.
اسناد کتاب حاضر بیانگر جو محدود و بسته حاکم بر مطبوعات و احزاب دوره رضاشاه است، متعلق به بایگانی وزارت دربار و ریاست وزرای دوره پهلوی اول است. قسمت اول اسناد این کتاب به مطبوعات و قسمت دوم به احزاب اختصاص داده شده است. در قسمت مطبوعات بخش اول اسناد عمدتا شامل مکاتبات مدیران مطبوعات با عبدالحسین تیمورتاش وزیر دربار رضاشاه در خصوص درخواست رفع سانسور یا توقیف از نشریه خود و یا ابراز وفاداری نسبت به دستگاه حاکمه است. بخش دوم مربوط به انتشار روزنامه های پیکار و نهضت در برلن و اقدامات دولت ایران در جلوگیری از انتشار این روزنامه ها و ممانعت از ورود نسخ آن ها به ایران و سایر کشورهاست. قسمت احزاب نیز که بخشی کوچک از اسناد این مجموعه را به خود اختصاص داده، دربرگیرنده اسناد وزارت دربار در فاصله سال های 1304 تا 1311 ه.ش است.
در سالهای اخیر ضرورت بررسی تحولات تاریخ معاصر ایران به نحو چشمگیری محسوس شده است. اسنادی که در این مجموعه ارائه می شود بخشی از اسناد محمدابراهیم امیرتیمور کلالی (سردار نصرت) است که در موسسه پژوهش و مطالعات فرهنگی نگهداری می شود. سردار نصرت در مقام یکی از سران متنفذ ایل تیموری و سرپرست یک واحد از نیروی سوار و پیاده تیموری نقش موثری در حمایت از کلنل محمدتقی خان داشت، از این رو اسناد و مدارک وی در شناخت برخی از تحولات این دوره ناشناخته مفید است. اسناد سردار نصرت را می توان به دو بخش تقسیم کرد. نخست مجموعه مکاتبات شخصی او با تنی چند از شخصیت های درگیر آن تحولات، دوم مجموعه اسناد و مدارک کلی تری که وی به سبب ضرورت آگاهی از سیر تحولات آن حرکت گردآورده بود. علاوه بر اسناد، مجموعه ارزشمندی از اسناد و مدارک مربوط به کلنل محمدتقی خان نیز تحت عنوان "انقلاب شش ماهه" توسط مرحوم محمد ملک زاده، مدیر روزنامه بهار خراسان گردآوری شده است که نسخه ای از آن مجموعه اسناد سردار نصرت موجود است و در این مجموعه ارائه می گردد.
قرائتخانهها محلهایی بودند برای عرضه نشریات فارسیزبانی که در اوایل سلطنت مظفرالدین شاه چاپ و منتشر میشدهاند. در سالهای مذکور میل به کسب آگاهی از اخبار و رویدادهای دیگر نقاط جهان و نیز گشودن درهای بسته کشور رو به جهان در حال پیشرفت، گرایشی نیرومند بود. در این کتاب تصویری از سالهای شکلگیری و فعالیت قرائتخانههای مذکور به دست داده شده است.