کتابخانه مجازی ادبیات

دریای اسمار نخست در قرن نهم به دستور پادشاه وقت کشمیر سلطان زین‌العابدین به زبان فارسی آمیخته به عربی برگردان شد. سپس در عهد اکبرشاه و به دستور وی توسط خالقداد عباسی به زبان فارسی یکدست درآمد و همزمان نیز ظاهرا به وسیله عبدالقادر بدایونی مولف مشهور منتخب التواریخ همراه با اضافاتی تکمیل گردید اما درباره این افزوده‌ها از سوی وی تردید وجود دارد. در مقدمه کتاب حاضراز سوی مصححان محترم به یک اثر داستانی بزرگ اشاره شده است به نام "برهت کتا" که آن را در ردیف دو اثر مشهور کهن هندوان "مهابارات" و "راماین" می‌دانند و از این اثر به عنوان گنج گرانمایه ادبی یاد می‌کنند و معتقدند "برهت کتا" اثری است مشتمل بر هفتصد هزار قطعه که در قرن سوم یا چهارم میلادی سروده شده است و اکنون سه ملخص از این کتاب به سانسکریت وجود دارد که در هرکدام بخش هایی از اثر مذکور تلخیص گردیده و از جمله آنها کتاب حاضر است تحت عنوان "کتاسرت ساگر" یا "دریای اسمار"

ابوالحسن حسینی فراهانی از سادات بزرگوار حسینی است و در فراهان تولد یافته ولی تاریخ تولدش معلوم نیست. وی از ادبا و فضلا و حکمای قرن یازدهم هجری و از سخنوران خوش‌قریحه و باذوق این عصر است و فنون فضایل و انواع علوم عقلیه و نقلیه و در فنون فضایل و کمالات از لغت و نحو و صرف و معانی و بیان و عروض و قافیه و شعرشناسی و سخنوری قادر و سرآمد اقران خویش بوده است. وی این کتاب را در دو بخش سامان داده است: 1. گزارش قصیده‌ها؛ 2. گزارش تنها بیت‌های دشوار انوری. از پایان بخش یکم و دیباچه بخش دوم آن برمی‌آید که بخش یکم را در جوانی نگاشته است و از اینکه در آن بررسی دقیق نکرده بود، پوزش می‌خواهد.

آنچه می‌خوانید مصاحبه‌ای است با نابغه سینمای ژاپن ـ آکیراکوروساو! مصاحبه‌ای که بیشتر به «تک‌گویی» شبیه است، ساختار این گزارش یا مصاحبه در عین سودمندی، «غیرعادی» است، به این معنا که علاوه بر شخص کوروساوا، از نظریات برخی کسانی که به نحوی به او مربوط بوده‌اند نیز ذکری به میان آمده است. کوروساوا در این مصاحبه از نخستین مراحل تهیه فیلم‌هایش شروع می‌کند و افکار و اندیشه‌ها و خاطرات و دلمشغولی‌هایش را در ضمن کار برای ما شرح می‌دهد. هر چند در این متن از برخی فیلم های کوروساوا همچون «ریش قرمز»، «یوجیمبو» و ... نامی به میان نیامده است اما به جرات می‌توان گفت که این مصاحبه در میان متن‌هایی که در این زمینه به فارسی برگردانده شده است، دربردارنده اطلاعات باارزش تازه‌ای است. عنوان «مرد باد» از یکی از جملات کوروساوا در این مصاحبه گرفته شده است.

در اين مقاله حکايتي از کليله و دمنه با نام «ملک پيلان و خرگوش» از لحاظ اسطوره‌شناسي مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است، و اين همان حکايتي است که مولانا نيز در دفتر سوم مثنوي آن را ذکر کرده و با نگاه خاص خويش، تاويلي معنوي از آن به دست داده است. کليله و دمنه مجموعه‌اي از حکايات کهن هندي است که مي‌گويند برزويه طبيب آن را پس از سفري طولاني به ديار هند به ارمغان آورده است. حکايت‌هاي اين کتاب همواره مورد توجه مولفان متون فارسي بوده و پلي در ميان فرهنگ هند و ايران ايجاد کرده است. در اين مقاله، ريشه‌هاي حکايت «ملک پيلان و خرگوش» در اساطير اقوام مختلف ـ چيني، هندي، ايراني، بابلي و ... ـ جستجو و مورد تحليل و رمزگشايي قرار گرفته است. تحليل رابطه مثلث اسطوره‌اي ماه و خرگوش و آب، و رابطه ماه و مرگ از مباحث اين مقاله است.