کتاب نگاهی به خوزستان اثر آقای ایرج افشار سیستانی گامی است در جهت شناخت ویژگیهای اقلیمی، نژادی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و ... مناطق ایران . کتاب به جغرافیا و زمین شناسی، شرایط اقلیمی و آب و هوا، منابع طبیعی، جغرافیای انسانی، جمعیت و گروههای نژادی، شاخص های اجتماعی مثل دین، خط و زبان و... در جلگه خوزستان پرداخته است.
سرزمین خوزستان با رمز و رازهای اسطوره ای و با تمدنی درخشان، در پهنه تاریخ و ایران و جهان، همواره به عنوان پایگاه مدنیت مورد توجه اهل تحقیق بوده است. خوزستان که روزگاری جزوی از مملکت ایلام به شمار میرفت، بی شک قبل از آن نیز مردمانی با فرهنگ درخور توجه، با تفکرات فلسفی و اساطیری در این سرزمین زندگی می کرده اند و در نقش بندی تاریخ منطقه و جهان آن روز سهم موثری داشته اند. از این رو همواره به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی خود یکی از مراکز مهم سیاسی و اقتصادی جهان به شمار می رفته است. کاوش های باستان شناسی در تل علی کش، قدمت آثار تاریخی این سرزمین را به هشت هزارسال ق.م می رساند. خوزستان در طول تاریخ به اسامی هالتامی، انشان، سوسنکا، سوزیان، خوز، خوزستان ... نامیده شده است. در آخر هدف از تدوین این کتاب باز نمودن گذشته خوزستان است. زیرا که سرزمین و مردم خوزستان را سرگذشتی دراز است که ریشه در قرون کهن دارد
هدف از تألیف این کتاب، شناساندن نام آوران و افتخار آفرینان سیستان از روی بیطرفی و بر پایه مآخذ و منابع معتبر تاریخی است. این سرزمین از گذشته های دور تا به امروز، خاستگاه صدها سیاست پیشه، سردار، دانشمند، شاعر، عارف و… بوده است. بعنوان نمونه می توان از یعقوب لیث، امیر حمزه، فرخی سیستانی، ابو سعید سجزی و… نام برد که بعضی از آنان شهرتی جهانی هم دارند. از آنجا که فراهم آوردن نام و نشان همه بزرگان سیستانی امکان پذیر نیست، کتاب حاضر مجموعه ای است مشتمل بر زندگینامه گروهی از آنان؛ و نیز معرف اوضاع اجتماعی، سیاسی و روابط ارباب حکومت با مردم آن دیار.
در مجموعه حاضر اطلاعاتی درباره موقعیت جغرافیایی، وجه تسمیه و پیشینه تاریخی 241 شهر ایران گردآوری شده است .در ابتدای کتاب، مطالبی درباره جایگاه جغرافیایی، ناهمواری ها، آب و هوا، پوشش گیاهی و زندگی جانوری سرزمین ایران، همچنین خاستگاه ایرانیان، نام ایران و پیشینه تاریخی این مرز و بوم آمده است .کتاب با عکس هایی از آثار تاریخی و مراکز دیدنی شهرهای شرح شده، همراه است.