برخورداری و بهرهمندی از کتاب مثنوی شریف، این سرچشمه حکمت ایمانی و عرفان عملی برای همگان سهل و میسر نیست؛ بهویژه از این نظر که مراجعه به منابع و مآخذی که دستگیر و ممد علاقمندان است، به علت تعذر دسترسی دشوار است. نویسنده در این کتاب، اشعار دفتر اول مثنوی را از روی نسخه نیکلسون یادداشت نموده و در مقابل هر یک از بیتها، مفهوم و معنی آن را تا اندازهای که نزدیک به منظور اصلی مولانا باشد، بیان کرده است و اگر بیتی یا عنوانی مشتمل بر اشارتی از قرآن مجید یا حدیث نبوی یا نکته عرفانی و ادبی بوده، با گذاشتن علامت (*) در کنار عنوان و بیت و مشخص نمودن شماره بیت و عنوان به توضیح لازم در پایان کتاب پرداخته است.
این مجموعه شرح، حاصل تحقیق و تتبع فراوان و گسترده در بسیاری شروح معتبر و برجسته مثنوی و آثار ارزشمند تصوف و کلام و فلسفه و فقه و تفسیر و ادب پارسی و عربی است. از مزایای دیگر آن می توان از به دست دادن مآخذ داستان های مثنوی و تعریف فراخور شرح از اصول مهم و عمده تصوف و فلسفه و کلام و فقه و شرح لغات و تعبیرات و مصطلحات و حرکت گذاری بر روی کلمات دشوار و نیز شرح اعلام آن یاد کرد. اشتمال این کتاب بر بسیاری فواید علوم عقلی و نقلی و ادبی راهنمای بس سودمندی است در کار مطالعات و پژوهش بعدی خواننده علاقه مند به تصوف و عرفان اسلامی و ادب فارسی. در این مجموعه، مرحوم استاد فروزانفر دفتر اول را تا جزو سوم شرح کرده اند، و ادامه شرح را تا پایان دفتر ششم، استاد دکتر شهیدی به عهده گرفته اند.
این مجموعه شرح، حاصل تحقیق و تتبع فراوان و گسترده در بسیاری شروح معتبر و برجسته مثنوی و آثار ارزشمند تصوف و کلام و فلسفه و فقه و تفسیر و ادب پارسی و عربی است. از مزایای دیگر آن می توان از به دست دادن مآخذ داستان های مثنوی و تعریف فراخور شرح از اصول مهم و عمده تصوف و فلسفه و کلام و فقه و شرح لغات و تعبیرات و مصطلحات و حرکت گذاری بر روی کلمات دشوار و نیز شرح اعلام آن یاد کرد. اشتمال این کتاب بر بسیاری فواید علوم عقلی و نقلی و ادبی راهنمای بس سودمندی است در کار مطالعات و پژوهش بعدی خواننده علاقه مند به تصوف و عرفان اسلامی و ادب فارسی. در این مجموعه، مرحوم استاد فروزانفر دفتر اول را تا جزو سوم شرح کرده اند، و ادامه شرح را تا پایان دفتر ششم، استاد دکتر شهیدی به عهده گرفته اند. جلد ششم، اختصاص به شرح دفتر پنجم دارد و دربردارنده مطالبى همچون پاک كردن آب همه پليدىها را؛ عطاى حق متوقف بر قابليت نيست؛ قصه اياز؛ قصه حيله روباه براى كشيدن الاغ بهسوى شير و... است.
تأثیر تبریزی (1060 ـ 1131 ق) از شاعران پارسیگوی اواخر دوره صفوی و ستایشگر برخی از شاهان این دوره مانند شاه سلیمان و شاه سلطان حسین بود. او در اصفهان به دنیا آمد. جد پدریاش ابوالخان تبریزی و جد مادریاش محمدحسین چلبی بود که شاه عباس اول آنها را از تبریز به اصفهان کوچاند. او در اصفهان نزد دو تن از استادانش یعنی آقاحسین خوانساری و محمدطاهر قزوینی متخلص به وحید درس خوان.د مجموعه اشعار او در کلیات وی فراهم آمده است. او قصاید و مثنویات بسیاری حاوی مطالب و مسائل شیعه امامیه و در ستایش خدا و نعت رسول اکرم و خاندان عصمت و طهارت سروده است. در تصحیح این کتاب از چهار نسخه خطی استفاده شده که تاریخ نگارش غالب آنها فاصله جندانی با زمان مرگ شاعر ندارد.