در بخش اول این کتاب اشارهای کوتاه به مردم و سرزمین گیل و دیلم شده است. بخش دوم اختصاص به خانواده و مسائل مربوط به خانواده در این سرزمین دارد. فرهنگ دینی و اسلامی این سرزمین در بخش سوم بررسی شده است. انسان و زندگی موضوع بخش چهارم است که درباره موضوعاتی چون مهاجرت، راه و راهداری، هزینه زندگی و .... در آن بحث انجام شده است. سرگرمیها و مشاغل بخش پنجم کتاب را به خود اختصاص داده است. افراد ویژه شامل گدایان، رمالان و جادوگران، چوبداران و دورهگردان، زائران حرفهای و .... در بخش ششم بررسی شدهاند. در بخش هفتم کتاب گاهشماری، جشنها و تفریحهای این سرزمین مورد بررسی قرار گرفته است. شهر و شهرنشینی نیز موضوع پایانی این کتاب است. در پیوست کتاب، درباره نهضتهای روستایی در ایران به اختصار مطالبی بیان شده است.
در این کتاب خواننده از گلزار شعر شاعرانی شوریده حال و نغزگوی به آوردگاه فرمانروایانی زیاده طلب و جنگ افروز کشانده می شود. گاه به دیدار حاکمی دادگر و زمانی در محضر حکیمی ژرفنگر می رود. از کاخ زرین زمامداری هرزه و حیله گر به کوخ عارفی دانشمند و دل آگاه می پیماید...
اسطوره دده قورقود یکی از آثار برجسته کلاسیک است که در اوایل سده 19متن کهن از آن در یکی از کتابخانههای آلمان شناسایی شده و از آن پس پژوهشهای مختلفی درباره این اسطوره صورت گرفته است .در این نوشتار ابتدا به اهمیت انسان شناختی و تاریخ کتاب یاد شده اشاره میگردد ;سپس پیشینه آفرینش، تدوین و چاپ این اثر معرفی میشود .مطلب بعدی کتاب بحثی است درباره چند شخصیت حماسی دده قورقود که در پی آن از جایگاه تاریخی و اجتماعی زنان "اوغوز "سخن به میان میآید .سبک ادبی و شیوه نگارش دده قورقود، و محتوای اسطورهای کتاب و آثار جهان بینیهای باستانی از دیگر مباحث این مجموعه هستند .
صادق کوچکپور یکی از سرداران مردمی قیام جنگل بود که در سال 1275 شمسی در فومن متولد شد. بعد از فوت پدرش در دوسالگی، در هفتسالگی او را به رشت آوردند و به دست عمویش سپردند و تحت سرپرستی عمو به تحصیل پرداخت. او در مدرسهای به نام «وطن» که به سبک جدید ایجاد شده بود و مدیرش از انقلابیون معروف به نام «لارودی» بود، تحصیل کرد. در هفدهسالگی برای ادامه تحصیلات به تهران آمد. در این زمان میرزا کوچک خان که جزء یکی از فرماندهان شبهنظامیان «کمیته ستار» رشت، تحت فرماندهی کل معزالسلطان (سردار محی) بود، پس از فتح تهران در این شهر اقامت داشت. کوچکپور با میرزا ملاقات کرد و با کمک و معرفی او وارد مدرسه دارالفنون شد و در رشته معلمی مشغول تحصیل شد. در ایامی که میرزا به رشت آمده تا مقدمه قیام را فراهم کند، با او ملاقات کرد و درباره قیام بر ضد بیگانگان و حاکمیت فاسد قاجار گفتگو کردند. میرزا رابطه صادقخان را با اسکندرخان و وقارالسلطنه که هر دو از کوشندگان انقلاب مشروطیت بودند برقرار کرد. کار اینان تهیه تفنگ و فشنگ و انتقال آن به جنگل بود. پس از اعدام حشمتخان در سال 1298، صادقخان با لباس مبدل و تغییر ظاهر از راه تنکابن به رشت وارد شد و چند ماه منزل عمویش پنهانی زندگی کرد تا اوضاع اندکی آرام شد. او پس از ماهها خانهنشینی و زندگی مخفی کمکم و با احتیاط به «انجمن فرهنگ» رفت و در آنجا مشغول کارهای فرهنگی و هنری شد .... صادقخان کوچکپور در نهایت پس از سالها تبعید و زندانی شدن و .... در سال 1355 در تهران درگذشت. این کتاب دربرگیرنده خاطرات اوست که در سه بخش سامان یافته است. بخش اول به زندگی او از تولد تا آخرین روزهای نهضت جنگل اختصاص دارد. بخش دوم درباره خاطرات او از اوضاع فرهنگی ـ اجتماعی گیلان است و در بخش سوم اسناد تاریخی و عکسهایی از نهضت و صادقخان آورده شده است.