کتابخانه مجازی ادبیات

ملتی که زنده است به گذشتۀ خودنیز وابستگی دارد زیرا که زندگی ، امری ناگهانی نیست . اگر زنده باشیم تاریخ ما زنده است ، افتخارات گذشتۀ ما باقیست ، آداب و رسوم و رنگ خاص ملی ما برجاست .این ها همه لازمۀ زندگی و دوام و بقای ما می باشد و اما زندگی توجه به گذسته نیست بلکه حرکت به سوی آینده است .کسانی که نیروی زندگی را از دست داده اند از تازه و نو بیمی دارند . زیرا که «نو» ناشناس است و طبع آدمی ازناشناس هراس دارد . با مجهول روبرو شدن و درآویختن ، دلیری می خواهد و دلیری نشانۀ زندگی است . از آیندۀ ناشناس رو بر تافتن و به گذشتۀ آشنا پناه بردن آسان و اطمینان بخش است ؛ اما نتیجۀ آن بر جای ماندن و از رهروان دورافتادن است. امروزدر هر گوشۀ آسیا و بلکه جهان نشانی و یادگاری از فرهنگ ایرانی می توان یافت .این نفوذ معنوی به زور سرنیزه انجام نگرفته است . در روزگاری که از هند و سِند و چین تا قسطنطنیه باج گزار فرهنگ ایران بودند اغلب وضع سیاسی و اقتصادی این کشور چندان خوب نبود : یا ملوک طوایف هر یک بر قسمتی از ایران فرمان می راندند و یا کشورگشایان بیگانه بر تمامی آن استیلا داشتند . تشکیلاتی برای ترویج و تبلیغ فرهنگ ملی نبود و وسایلی هم برای این کار وجود نداشت . همان یک چیز بود : نیروی معنوی ملت و برتری فرهنگ ایران . در آن روزگار ادبیات رکن اصلی فرهنگ بود و شعر مهمترین قسمت ادبیات به شمار می رفت . پس شعر اساس فرهنگ بود و ایران عالی ترین نمونه آن را داشت .امروزهیچ یک از احوال ، برآن قرار نمانده است . علم پیشرفت بسیار کرده و در فرهنگ جهان مقامی بزرگ یافته است . ادبیات به حسب تغییر وضع اجتماع ، انواع دیگر یافته که اگر نگوییم کامل تر از شعر است بی شک باید گفت که وسیع تر و رایج تر و نافذتر است .پس آن چه موجب بسط و نفوذ فرهنگ ایران بود ، آنچه در عین ناتوانی ما را تواناترین ملت مشرق می ساخت ، و آنچه دوام و بقای ما را در معرکۀ حوادث و مصائب ضمانت می کرد امروز دیگر قدرت خود را از دست داده است . شاید ادراک این حقیقت تلخ و دردناک باشد . اما حقیقت است و باید دریافت و چاره کرد و این بهتر از آن است که لجاج بورزیم و آشکاری را ندیده بگیریم . اگر می بینیم که روزی بیگانگان به زبان فارسی مباهات می کردند و امروز ایرانیان از آندوری می جویند علت آن را جز این نباید دانست که فرهنگ ملی ما از زمان واپس مانده و آن نیروی عظیم و جاذب را از دست داده است . چه باید کرد ؟ باید بکوشیم که فرهنگی نو و زنده ، متناسب با احتیاجات زمان ، و لایق برابری با فرهنگ ملت های دیگر ایجاد کنیم .این کار عظیم و دشوار است . اما آن که می خواهد زنده بماند باید با دشواری ها در آویزد . دشواری برای زندگان مایۀ نومیدی نیست . نومید مردگانند : مردۀ بی جان و مردۀ روان جلد نخست این کتاب با نام ویژه شعر و هنر منتشر شده است.

این فرهنگ کارنامه متجاوز از یک قرن شعر مکتوب و کتاب‌شناسی شعر پارسی‌سرایانی است که در گسترده زمانی 120 سال گذشته در ایران یا خارج از مرزهای جغرافیایی آن حیات و حضور داشته‌اند و سروده‌های آنان در انواع قالب‌های کهن و نو و نیز لهجه‌ها و گویش‌های گوناگون با مضامین و سبک و سیاق مختلف و به طور مستقل با عناوین: دفتر، مجموعه، منتخب، گزیده، گزینه یا دیوان اشعار چاپ و نشر یافته است. تعداد شاعران صاحب کتاب در این فرهنگ، سه‌هزار و یکصدوسه سراینده با 5735 عنوان مجموعه شعر است.

پروفسور ادوارد براون مستشرق شهیر انگلیسی، کتب بسیاری در زمینه ایران تالیف کرده است. ترجمه کامل مجلدات تاریخ ادبیات ایران در دوره قاجار و مشروطیت ادوارد براون را آقای سیف پورفاطمی به عهده داشته است که در تابستان سال 1311 در مطبعه عرفان اصفهان به چاپ رسید

انقلاب مشروطه از رویدادهای تأثیرگذار تاریخ ایران است، به نحوی که چه‌بسا بتوان ایران معاصر را برآمده از این انقلاب دانست. با انقلاب مشروطه مفاهیم تازه‌ای وارد زندگی مردم ایران شد؛ مفاهیمی نظیر مجلس، قانون، حضور فعال مردم در عرصه سیاست و اجتماع و مطالبات سیاسی و اجتماعی از حکومت. درباره انقلاب مشروطه کتاب زیاد نوشته شده و روایت‌ها و پژوهش‌های گوناگونی از این انقلاب و درباره آن به صورت کتاب منتشر شده است. «انقلاب ایران» نوشته ادوارد براون از جمله این کتاب‌هاست. براون در این کتاب روایت خود از انقلاب مشروطه را ارائه داده و به نقاط عطف و عوامل و رویدادهایی پرداخته که به اعتقاد او و بر اساس پژوهش‌ها و یافته‌ها و اطلاعات‌اش عوامل مهم و تأثیرگذار در شکل‌گیری انقلاب مشروطه ایران بوده‌اند. این کتاب از یازده فصل تشکیل شده است؛ تأثیر اندیشه‌های سیدجمال‌الدین اسدآبادی بر انقلاب مشروطه، ماجرای تحریم تنباکو و تأثیر آن بر این انقلاب، قضیه به توپ بستن مجلس به فرمان محمدعلی‌شاه، ترور ناصرالدین‌شاه و مبارزات مردم تبریز در جریان انقلاب مشروطه از جمله موضوعاتی است که ادوارد براون در این کتاب به آنها پرداخته است.