کتابخانه مجازی ادبیات

ملتی که زنده است به گذشتۀ خودنیز وابستگی دارد زیرا که زندگی ، امری ناگهانی نیست . اگر زنده باشیم تاریخ ما زنده است ، افتخارات گذشتۀ ما باقیست ، آداب و رسوم و رنگ خاص ملی ما برجاست .این ها همه لازمۀ زندگی و دوام و بقای ما می باشد و اما زندگی توجه به گذسته نیست بلکه حرکت به سوی آینده است .کسانی که نیروی زندگی را از دست داده اند از تازه و نو بیمی دارند . زیرا که «نو» ناشناس است و طبع آدمی ازناشناس هراس دارد . با مجهول روبرو شدن و درآویختن ، دلیری می خواهد و دلیری نشانۀ زندگی است . از آیندۀ ناشناس رو بر تافتن و به گذشتۀ آشنا پناه بردن آسان و اطمینان بخش است ؛ اما نتیجۀ آن بر جای ماندن و از رهروان دورافتادن است. امروزدر هر گوشۀ آسیا و بلکه جهان نشانی و یادگاری از فرهنگ ایرانی می توان یافت .این نفوذ معنوی به زور سرنیزه انجام نگرفته است . در روزگاری که از هند و سِند و چین تا قسطنطنیه باج گزار فرهنگ ایران بودند اغلب وضع سیاسی و اقتصادی این کشور چندان خوب نبود : یا ملوک طوایف هر یک بر قسمتی از ایران فرمان می راندند و یا کشورگشایان بیگانه بر تمامی آن استیلا داشتند . تشکیلاتی برای ترویج و تبلیغ فرهنگ ملی نبود و وسایلی هم برای این کار وجود نداشت . همان یک چیز بود : نیروی معنوی ملت و برتری فرهنگ ایران . در آن روزگار ادبیات رکن اصلی فرهنگ بود و شعر مهمترین قسمت ادبیات به شمار می رفت . پس شعر اساس فرهنگ بود و ایران عالی ترین نمونه آن را داشت .امروزهیچ یک از احوال ، برآن قرار نمانده است . علم پیشرفت بسیار کرده و در فرهنگ جهان مقامی بزرگ یافته است . ادبیات به حسب تغییر وضع اجتماع ، انواع دیگر یافته که اگر نگوییم کامل تر از شعر است بی شک باید گفت که وسیع تر و رایج تر و نافذتر است .پس آن چه موجب بسط و نفوذ فرهنگ ایران بود ، آنچه در عین ناتوانی ما را تواناترین ملت مشرق می ساخت ، و آنچه دوام و بقای ما را در معرکۀ حوادث و مصائب ضمانت می کرد امروز دیگر قدرت خود را از دست داده است . شاید ادراک این حقیقت تلخ و دردناک باشد . اما حقیقت است و باید دریافت و چاره کرد و این بهتر از آن است که لجاج بورزیم و آشکاری را ندیده بگیریم . اگر می بینیم که روزی بیگانگان به زبان فارسی مباهات می کردند و امروز ایرانیان از آندوری می جویند علت آن را جز این نباید دانست که فرهنگ ملی ما از زمان واپس مانده و آن نیروی عظیم و جاذب را از دست داده است . چه باید کرد ؟ باید بکوشیم که فرهنگی نو و زنده ، متناسب با احتیاجات زمان ، و لایق برابری با فرهنگ ملت های دیگر ایجاد کنیم .این کار عظیم و دشوار است . اما آن که می خواهد زنده بماند باید با دشواری ها در آویزد . دشواری برای زندگان مایۀ نومیدی نیست . نومید مردگانند : مردۀ بی جان و مردۀ روان جلد نخست این کتاب با نام ویژه شعر و هنر منتشر شده است.

گات‌ها ـ سروده‌های زرتشت ـ نخستین منظومه ایرانی است که از روزگار کهن برجای مانده و در عین حال کهن‌ترین و مقدس‌ترین قسمت اوستاست. اغلب بخش‌های گات‌ها موزن و آهنگین است. این سروده‌ها که در یسنا جای داده شده، سروده زرتشت و پیروان اوست. گات‌ها در اصل شامل 17 فصل، 238 قطعه و 896 بیت و 5560 کلمه است. زنده‌یاد پورداود در این کتاب کوشیده برای هر واژه اوستایی واژه‌ای برگزیند که از همان ریشه باشد. ضمن آنکه برای هر واژه اوستایی، ترجمه، توضیح و آوانگاری مربوط به آن نیز آمده است.

مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگی بین المللی وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای شناخت فرهنگ دیگر ملتها و پدید آوردن ارتباط میان جامعه فرهنگی کشور با دیگر چهره ها و مرکزهای فرهنگی بیرون از مرزها، در مهرماه سال 1369 بنا گردید و در راستای هدفهای معاونت امور بین الملل باتشکیل گروه های تحقیقاتی به گونه ی منطقه ای و موضوعی به پژوهش پرداخت. اکنون در پی آن است تا در نخستین گامها با همکاری استادان و اندیشمندان فرهنگی آگاهیها و دانش های لازم را با توجه به منابع و مآخذی که در دسترس دارد، پس از تدوین به جامعه فرهنگ دوست ارائه دهد. کتاب حاضر در دو بخش تقویم دوستداران می گردد. مجلد اول – ادبیات سنتی تاجیک (دوره پیش از انقلاب اکتبر) مجلد دوم – ادبیات شوروی تاجیک (دوره پس از انقلاب اکتبر)

نویسنده در این کتاب توجه خود را بیش از همه به دو وجه خاص ادبیات ایران معطوف داشته است: ادبیات منظوم و ادبیات منثور. در ادبیات منظوم از سنایی که به‌هرحال پیشرو شعرای عارف سرزمین ماست، آغاز کرده و به بررسی شعرای بزرگ سبک خراسانی نظیر انوری پرداخته و بعد سبک آذربایجانی را پیش کشیده و بحث مستوفی و مفصلی درباره این سبک و نمایندگان آن انجام داده است؛ صحبت درباره چندوچون سبک اصفهانی از دیگر اهداف بررسی اوست. ریپکا در صحبت از ادبیات منثور، نثر ادبی و نثر تاریخی را بیش از همه مدنظر گرفته و به‌ویژه فصل مجزایی درباره تاریخ‌نگاری عهد مغول که در واقع دوره اوج تاریخ‌نگاری ایران است، قلم زده است.