جلیل محمدقلی زاده بنیانگذار روزنامه ملانصرالدین، در تاریخ ادبیات آذربایجان موسس مکتبی جدید و معلم یک نسل از نویسندگان بعد از خود بوده است. قلی زاده در تاریخ پیشرفت فکری خلق آذبایجان و دیگر خلقهای مشرق زمین مرحله تازهای گشوده است. کتاب به چکیدهای از زندگی و افکار جلیل محمدقلی زاده (ملانصرالدین) میپردازد.
خواجه نظامالدین عبیدالله زاکانی شاعر و لطیفهپرداز نامدارایران در قرن هشتم هجری است. وی ازخاندان زاکانیان بوده و زاکانیان تیرهای از اعراب هستند که به قزوین مهاجرت کرده و آنجا ساکن شده بودند. وی به لحاظ وضعیت اجتماعی آن روزگار، به طنز روی آورد و نظم و نثر خود را وسیلهٔ حمله به عرفها و عادات نادرست و مفاسد و معایب طبقهٔ مشخصی از اجتماع قرار داد. وی در حدود سالهای ۷۷۱ و ۷۷۲ هجری قمری زندگی را بدرود گفت. از آثار برگزیدهٔ او میتوان به مثنوی عشاقنامه، کتاب اخلاقالاشراف، ریشنامه، صد پند، لطایف و ظرایف، رسالهٔ دلگشا و بالاخره منظومهٔ معروف موش و گربه اشاره کرد.
کتاب تسبيح خان نوشته جلیل محمد قلیزاده و ترجمه علی اکبر قهرمانی است. مجموعه شش داستان و دوازده مقاله از روزنامه ملانصرالدين انتخاب و ترجمه شده است و هدف این بوده که حتی الامکان داستانهایی برگزیده شود که تاکنون به فارسی در نیامده باشد. و عناوین آن عبارتند از : شاید هم برگردانند؛ تسبیح خان؛ مشهد رحیم بقال؛ نی هفت بند؛ بازی کشمش و دوازده مقاله از روزنامه ملانصرالدین.