قرن بیستم شاهد شکوفایی نقد به منزله ادبیاتِ ادبیات است. ژان ایو تادیه گسترش شگفتانگیز نقد را از دوران زبانشناسان روس و سخنشناسان آلمانی و مورخان و منشأشناسان فرانسوی سالهای 1920 تا آخرین تجسمهای نقد نو در اروپا و ایالات متحده ترسیم کرده است. این کتاب شیوههای تحلیل و نگرشهای متنوعی در اختیار خوانندگان و استادان و دانشجویان میگذارد. نویسنده بر کثرت مسائل موجود در متنها و در نتیجه راهحلها و شیوههای بهکاررفته برای پاسخ بدانها تأکید میکند. نویسنده طی ده فصل محورهای زنده نقد مدرن را بررسی کرده است. فرمالیسم روس، تحلیلهای ترکیبی در آلمان، مکتب ژنور و آگاهی درون، نقد دنیای تخیل، روانکاوی، جامعه شناسی، مناسبات زبانشناسی و ادبیات، نشانهشناسی، علم تکوین، بوطیقا، کتابنامهای تفصیلی و نمایهای جامع مکمل این کتاب است.
لویس کوزر در زبان انگلیسی دست به ابتکار جالبی زده است؛ او مفاهیم اساسی جامعهشناسی را مانند نقش، پایگاه، فرهنگ و ...، به جای اینکه با زبانی خشک و کسلکننده متعارف جامعهشناسان بیان کند، آنها را با قطعاتی از ادبیات جهان توضیح میدهد. پیروی از این روش در بررسی دیوان نظامی گنجوی در این کتاب انجام گرفته است. این کتاب در واقع پایاننامه نویسنده است که به راهنمایی دکتر اسعد نظامی انجام گرفته است. در واقع در این کتاب بخشهایی از کتاب «جامعه شناسی» کوزر ترجمه شده و برخی از مفاهیم اجتماعی در خمسه نظامی تبیین شده است.
جامعهشناسی ادبیات به کدام نیاز پاسخ میگوید. نیاز معرفتی و عقلانی یا نیاز حسی و زیباییشناختی؟ با وجود آنکه این حوزه مطالعاتی حاصل تأمل و جستجوگری در دو قلمرو جامعهشناسی و ادبیات است، اما نه منحصر به شرح دشواریهای فنون ادبی است و نه یافتههای پژوهشهای تجربی جامعهشناسانه. جامعهشناسی ادبیات پیوند متوازن عشق و معرفت را ممکن میسازد و مشتاقان این طریق را با تجربه زیستهشان فرا میخواند. این کتاب دربرگیرنده مجموعهای از مقالاتی است که درباره جامعهشناسی ادبیات به نگارش درآمدهاند.
این کتاب ترجمه اثری است که به نوعی تاریخ تحلیلی نقد نو در غرب محسوب میشود. این کتاب را نویسنده در اواخر دهه هشتاد میلادی به نگارش درآورده است؛ یعنی درست پس از فروکش کردن تب اغلب مباحثههای جنجالبرانگیز و همیشگی در باب کهنه و نو. فاصله گرفتن از بحران به نویسنده این امکان را داده تا به دور از هرگونه جنجال و با آسودگی خاطر به بررسی مکاتب و جریانهای نقد نوین از آغاز سده بیستم تا اواخر آن بپردازد.