زندگی کوچنشینی در ایران سابقهای کهن دارد و کوچنشینان همیشه نقش مهمی در تاریخ این مملکت داشتهاند. بررسی و شناخت کوچنشینان از چند جهت درخور اهمیت است؛ اول اینکه آنها فرهنگ و سنن کهن را پاسداری کرده و آداب و رسوم باستانی را نگه داشتهاند؛ چنانکه راه و روش زندگی کوچنشینان کنونی با راه و روش زندگی نیاکان چندهزار سال پیش تفاوت چندانی ندارد؛ از اینرو شناخت زندگی کوچنشینان به شناخت فرهنگ و زندگی گذشتگان کمک میکند. دوم اینکه زندگی کوچنشینی گونهای سازش فرهنگی ـ اجتماعی با محیط زیست است؛ بنابراین بررسی چنین سازشی به شناخت کلی فرهنگ انسان کمک میکند. هدف از نگارش این کتاب، ارائه تصویری کلی از وضع اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کوچنشینان و همچنین بررسی چگونگی بحران زندگی کوچنشینی است.
در نوشتار حاضر نخست ابزار و لوازم توليد و توسعه علمي معرفي ميشود، سپس شيوههاي گفت و گو و ويژگيهاي آن تشريح ميگردد .کتاب با مقالهها و خطابههاي مولف که با موضوعات متفاوت نگاشته شده به پايان ميرسد .عناوين برخي از مقالات و خطابهها بدين قرار است .از آن جمله عبارتاند از" :نبرد با گرسنگي در جستجوي امنيت غذايي"، "انقلاب اسلامي و پژوهشهاي جامعه شناختي درباره آن"، "بانک توسعه اسلامي موقعيت و وظايف آن"، "چگونه شهر آدمي را دگرگونه ميسازد"، "ساخت و ساز مسايل اجتماعي و اجرايي آن"، "معماري و هويت شهري"، "سير و سياحت و سفر "و "شوراهاي شهر و روستا، برنامهها و دل مشغوليها ." همانند دفتر یا جلد اول "یک حرف از هزاران" تحلیل های عنوان شده در این جلد نیز با مباحث جامعه شناسی به ویژه جامعه شناسی آثار تمدنی و فرهنگی نسبتی دارند...
بخش تحقیقات عشایری موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران از سال 1356 تصمیم به جمع آوری و انتشار منابع و مآخذ فارسی عشایر ایران گرفت. حاصل این پژوهشها ابتدا در سال 1357 و سپس تکمیل شده آن در سال 1360 در نسخه های معدودی که حاوی 280 منبع و مآخذ فارسی عشایر ایران بود، بصورت زیراکسی منتشر گردید. در مرحله سوم در سال 1361 پژوهشگران موسسه مذکور موفق شدند یکصد و بیست منبع دیگر نیز بدان افزوده و سرانجام تمامی منابع و مآخذ مذکور در سال 1362 در هم ادغام و به صورت 400 منبع و مآخذ فارسی عشایر ایران آماده گردید، لیکن ادامه کار و تفحص در کم و کیف دستآوردها هیچگاه متوقف نشد و یر اساس این اندیشه، جمع آوری و منابع و مآخذ با همکاری پژوهشگران علاقه مند ادامه یافت، که صد منبع و مآخذ منتشر شده در معدود نسخه های زیراکسی در سال 1363 به کوشش آقای شاهرخ ترغیبی نمونه آن می باشد. انگیزه تدوین این کتاب وجود مقالات فراوان ولی پراکنده مربوط عشایر ایران و نیز برخی کتب و نوشته هایی بود که بخشی از آن به مسائل مختلف عشایر ایران اختصاص داشت ولی به هیچ شکلی تدوین نگردیده و آگاهی دوستداان از آنها بسیار مشکل می نمود، زیرا گاهی دسترسی به نشریات پراکنده سازمانهای مختلف دولتی و نشریات منتشره در شهرستانها تا مرز نامیسر بودن و عدم آگاهی از آن وجود دارد. چون اسماء عشایری مناطق مختلف در منابع اصلی اعراب گذاری نشده و دسترسی به مطلعین محلی نیز میسر نبود ممکن است ضبط املائی برخی از اسماء نادرست باشد، هرچند تا آنجا که ممکن بود در تصحیح آن دقت لازم اعمال شده است.
این ترجمه یکی از کارهای جنبی ششمین جشن فرهنگ و هنر در استان لرستان است که از گزارش و نتیجه تحقیق و بررسیهای دکتر فرانک هول استاد دانشگاه رایس آمریکا و همکار او فلانری و دیگر محققانی است که در سالهای 1342 و 1343 در لرستان (پیشکوه و پشتکوه) انجام گردیده و به سال 1967 در آمریکا نشر یافته است. گرچه این اولین کار تحقیق درباره گذشته لرستان که سهم مهمی در تمدن ایران زمین داشته نمیباشد، ولی نخستین بررسی و گزارش درباره تمدن دورههای سنگی و غارنشینی و تحولات بعد از آن از جهات مختلف و بررسی شرایط رشد این تمدن و نیز محیط زیست گیاهان و حیوانات و انواع آن میباشد.
این کتاب از سه بخش تشکیل شده است. در ابتدا رساله «لرستان و لرها» نوشته مینورسکی از فرانسه به فارسی ترجمه شده با معرفی زندگینامه نویسنده که توسط مترجم صورت گرفته است. سپس فهرستی از مندرجات این سفرنامه و بعد از آن متن سفرنامه شروع میگردد. در ادامه یادداشتهایی درباره لرستان نوشته ادموندز عنوان گردیده است. در ابتدای این یادداشت، پیشگفتاری از مترجم و زندگینامه ادموندز و در ادامه فهرست مطالب این بخش و سپس متن یادداشت ذکر میگردد. در این یادداشت میخوانیم مسافرت ادموندز از دزفول به منگره، دره منگره، مسافرت از دزفول به بروجرد، گزارش جاده خرم آباد، بیرانوند، بروجرد و یادداشتهای مسافرت از دزفول به خرم آباد و بروجرد و در پایان این یادداشت، گزارشی از جاده کرمانشاه به خرم آباد مشاهده میگردد. در پایان سفرنامه لرستان، نوشته بارون دوبد با گفتاری از مترجم آغاز میگردد و سپس کتاب، با حواشی و توضیحاتی از مترجمین به پایان میرسد.