کتابخانه مجازی ادبیات

کتاب "جشن قرن هفتم ملای روم" مولانا در خانقاه شمس تبریزی اثر استاد شهریار، به کوشش کریم خمسه.

این پژوهش با هدف آسان سازی و روان گویی مطالب و معانی پیچیده و دشوار در "مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز" اثر شیخ محمد لاهیجی تهیه شده است. غامض بودن عبارات و تعقیدات کلام و اطناب بیان شارح، نگارنده را واداشته تا در عین رسایی پیام و شیوایی بیان، مفاهیم صریح عرفانی را با عباراتی موجز و مختصر در دسترس جویندگان اسرار الهی و پویندگان حقایق معانی قرار دهد زیرا معتقد است که "خَیرُ الکَلام ما قَلَّ وَ دَلَّ وَ لَم یَمَل".

سفرنامه ابن بطوطه ـ سیاح مراکشی ـ گویاترین و زنده‌ترین سند فرهنگی جهان اسلام است که از قرن هشتم هجری به دست ما رسیده است. سفرنامه او، آیینه‌ای است که زیروروی جوامع اسلامی روزگار در آن منعکس شده است. نه‌تنها سیره و عملکرد طبقات حاکم و نگرش و روش پادشاهان و دیوانیان، که راه و رسم عالمان و فقیهان، مراسم و آداب تشریفات جاری، چگونگی گذران مردم، مدرسه‌ها و خانقاه‌ها، ... را می‌توان از خلال سفرنامه ابن بطوطه مشاهده کرد. نویسنده در این کتاب، جذاب‌ترین و تکان‌دهنده‌ترین بخش‌های کتاب سفرنامه را بازسازی و برجسته کرده است. مؤلف در این کتاب مسائل مهمی از قبیل نقش فردی و اجتماعی زنان، قدرت سیاسی، دین و دولت، آموزش و فرهنگ و بسیاری موضوعات مهم دیگر را با تحقیق در سفرنامه ابن بطوطه و منابع دیگر آن روزگار حتی برای خواننده غیرمتخصص خواندنی ترسیم کرده است.

آقای محمدعلی موحد مصحح کتاب مقالات شمس تبریزی درباره این کتاب چنین می‌گوید: غربت شمس به حدی بود که برخی از اهل علم وجود تاریخی او را یکسره منکر بودند و برخی دیگر وی را مردی عامی از زمره قلندران بی سروپا می‌پنداشتند که مولانا نام او را بهانه طبع آزمائی و غزل پردازی کرده است. کشف دوباره شمس مرهون توجهی است که در زمانهای اخیر به فهرست نویسی و معرفی ذخایر خطی کتابخانه‌های بزرگ ترکیه پیدا شد. نسخه‌های خطی موجود مقالات را محققینی چون ریتر و عبدالباقی گلپینارلی از زوایای کتابخانه‌ها بیرون کشیدند و معرفی کردند و مرحوم فروزانفر نخستین محقق ایرانی بود که پس از دریافت عکسی از نسخه مقالات به ارتباط عجیب مطالب آن با مثنوی مولانا اشاره کرد. این مقالات یادگار گرانبهایی است که پس از ورود شمس به قونیه و حالاتی که او با مولانا رفته به صورت یادداشت از سخنان او بجای مانده است. فراهم آورنده این یادداشتها خود شمس نبوده است. او هیچ گاه به مقاله‌نویسی نپرداخت و دست به تالیف کتابی نزد. تصحیح حاضر از محمد علی موحد است بر کتاب مقالات شمس تبریزی دفتر اول. این کتاب در دی ماه سال 1391 توسط انتشارات خوارزمی تجدید چاپ شده است.