این کتاب دربرگیرنده سیزده نوشتار در زمینه نظریه شعر است. عناوین برخی از نوشتارها بدین ترتیب است: ترجمه شعر، شعر از نظر ابن سینا، ویژگیهای صور خیال در اشعار مولانا، بررسی گونههای تکرار از دیدگاه ساختارگرایی در اشعار فرخی، شعر از نظر مولانا عبدالرحمن جامی، شرحهای فن شعر ارسطو و مقایسه آنها، جبلی غرجستانی و بعضی از ویژگیهای شعر او، صور خیال در اشعار رودکی و .... .
تاریخ بشر آئینه یک سلسله مبارزه هایی است که بین طبقات مردم برقرار است و این مبارزه ها تا غلبه حق بر باطل ادامه خواهد داشت. مبارزه طبقاتی مظهر و نمایش واقعی حوادث تاریخی است که سر ترقی و تکامل هم در آن نهانست. نبرد دائمی خوبی و بدی، قدرت و حق، فقر و غنا، سرمایه و کار، تقدم و تجدد، ارتجاع و آزادی، فداکاری و خودپرستی، ظلم و عدالت و بالاخره مبارزه نور و ظلمت و یا یزدان و اهریمن است که حوادث و وقایع تاریخی را بوجود آورده است و بدون این نبرد زندگی هدف واقعی ندارد. تصدیق حالت حاضره و تسلیم در برابر سلطه و قدرت زندگی را همان اندازه فاقد روح و معنی خواهد ساخت که کسی وارد جنگ تن به تن بشود بدون اینکه کینه ای در دل داشته باشد و یا تن به زناشویی دهد درحالیکه فاقد عشق و محبت نسبت به همسر خود باشد. یکی از مظاهر حساس و جلوه های مشخص مبارزه های طبقاتی مبارزه ایست که در طول تاریخ بردگان با اربابان نموده اند و پرده های دلگداز و در عین حال لذت بخشی در صحنه اجتماع به وجود آورده اند. بردگی دوره مشخصی در تاریخ اجتماعی هریک از ملت ها گذرانده و خود یکی از دوره های فعالیت اقتصادی بشر است. تمام ملت ها "دوران اقتصاد بردگی" و یا دوره مبارزه بر علیه بردگی را در زمان واحدی نگذرانده اند و در تمام ملت ها هم بردگی حالت مشخص اقتصادی نبوده بلکه بطوری که در این مقاله ها دیده خواهد شد رژیم اقتصادی بردگی در بعضی از کشورها مانند یونان و روم با ظهور فئودالیسم از بین رفته و در پاره از ممالک دیگر مانند آمریکا و روسیه تا یک قرن پیش وجود داشته و در پاره کشورها مانند ایران از بردگان در فعالیت خاص اقتصادی یعنی تولید استفاده نمی کردند.
هاشم اعتماد سرابی نویسنده کتاب، در مورد موضوع کتاب می گوید: این نوشته ها یک قسمت از مقالاتی است که در این چند ساله در روزنامه خراسان چاپ شده است، چیزهایی که پیرامون مسائل مختلف نوشته ام. که البته مثل نماز آن مردک گلستان چیزی نبوده که به کار آید. از سستی و نقص اما چرا باز به شکل کتابی در می آید منکه هنوز از رنج شرم "اسائه ادب" فارغ نیامده ام، واقعه ایست مشکلم... احساسی است و امیدی گنگ و خام و اگر با این همه، کمک کوچکی به درک درست شده باشد خود را ماجور یافته ام.
اصطلاح نقد ادبی را نباید یک مفهوم ساده تصور کرد، اشکال متنوع آن از زمان ارسطو تا روزگار کنونی، توسط ناقدان و نظریهپردازان متعدد در کوششهای تحلیلی و پژوهشهای تبیینی بازتاب یافته است. در این کتاب بعد از تعریف مفاهیم اصطلاح نقد، نگاهی به تاریخ نقد ادبی انداخته شده است. مباحث دیگری که در این کتاب بررسی شده، عبارتند از: ابعاد نقد ادبی، منتقد ادبی و ویژگیهای کار او، معیارهای نقد ادبی، مراحل نقد ادبی، ضعف و قوت تشبیهات در شعر امروز دری.
فن بیان یکی از مباحث دلچسب فنون ادبی است. در این فن از قرن دوم هجری به بعد آثاری به زبان عربی و بعدها به زبان دری و فارسی نوشته شده است. نویسنده در این کتاب که در آن نظریات نوین و مترقی ادبشناسان پیرو نقد ادبی واقعیتگرایی همگانی را نیز گردآوری کرده، مقدماتی درباره ماهیت ادبیات و شعر و رسالت آن و بحثهای مبسوط در باب موضوعات مربوط به فن بیان با مثالهایی از اشعار کلاسیک، اشعار امروزی و نیز ترجمههایی از اشعار شاعران کشورهای دیگر فراهم آورده و با سبک پخته و شیوای خویش به خواننده پیشکش کرده است.