قناع، فرايندي است كه به منظور نفوذ در مخاطبان و مجاب ساختن آنان به وجود ميآيد. اين فرايند ارتباطي اهميت ويژهاي در دنياي ادبيات دارد؛ زيرا همواره يكي از مهمترين اهداف سخنوران و پديدآورندگان آثار هنري، اقناع مخاطبان بوده است. با توجه به اين اهميت، از چند دهه اخير مطالعات گوناگون و متفاوتي درباره رابطه اقناع و ادبيات انجام شده است. اين نوع تحقيقات كه از غرب آغاز شده، درباره شيوهها و روشهاي اقناع مخاطب، مباحث گوناگوني را مطرح ميسازد. در اين مقاله سعي شده است تا حدودي سير مطالعه و پژوهش درباره فرايند اقناع از ديرباز تا قرن حاضر ترسيم و همچنين اهميت اين نوع مطالعات در حوزه ادبيات مشخص شود.
عنوان Politics (سیاست) در لغت به معنای "چیزهای مربوط به پولیس (دولت شهر در یونان باستان" است و منشأ کلمه انگلیسی مدرن سیاست است. سیاست ارسطو به هشت کتاب تقسیم شده است که هر کدام به فصل های بعدی تقسیم می شوند. بخش اول شامل کتاب اول درباره خانواده بخش دوم شامل کتاب دوم درباره نظرات افلاطون و نقد حکومتهای اسپارت و کرت و کارتاژ بخش سوم شامل کتاب سوم درباره قانون اساسی بخش چهارم شامل کتابهای چهارم و پنجم درباره دموکراسی جمهوری و علل انقلابها در حکومتها بخش پنجم شامل کتاب ششم درباره روش تشکیل دموکراسیها و پایداری آنها بخش ششم شامل کتابهای هفتم و هشتم درباره حکومت کمال مطلوب است. ارسطو اساس خانواده را طبق تقسیم بندی روابط مردم با هم قرار داده و قدرت را عامل اصلی این تقسیم بندی میداند. او خواسته را بخشی از خانواده میداند و هنر به دست آوردن خواسته دیگری در خانواده را تدبیر منزل میداند. ارسطو فرقی بین روابط قدرت در حکومت و خانواده نمیبیند. او هر دو را بر اساس روابط قدرت یکسان بررسی کردهاست. او کسی را که در یک شهر از احترام و مناصب حکومت بی بهره باشد همچون بیگانهای میداند که در آن سکونت اختیار کردهاست. ارسطو داوری چند دادرس را که بر حکومت قانون متفق اند بهتر از داوری یک دادرس میداند. او بقای دموکراسی را به کثرت شهروندان وابسته میداند. او سعادت را در درست زیستن میداند. او کار را در زندگی فقط محدود به ارتباط با دیگران نمیداند. در پیش گفتار کتاب سیاست اشاره به ناپیوستگی مطالب آن شدهاست. حمید عنایت این کتاب را مانند کتاب مثنوی معنوی مولانا دانسته چون ارسطو کتاب سیاست را از گفتارهای گوناگونی فراهم کرده و به نظر مترجم قصد او گردآوردن آنها در یک مجموعه نبودهاست. حمید عنایت در پیش گفتار کتاب سیاست اهمیت آن را در دو مورد میداند: یکی آن که روح فلسفه پیشرو زمان ارسطو را منعکس میکند و دیگر آن که سرچشمه اصلی اندیشههایی است که تا پایان قرون وسطی بر فلسفه سیاسی غرب اثر گذاشت.
کتاب «انقلاب چین و مسائل ادبیات و هنر» که چندی پیش نشر یافت، اثر جالب و آموزندهای برای توضیح مسائل هنری بشمار میرود. این کتاب مجموعه شامل چهار خطابه به عناوین ذیل است: 1. جنک آزادی بخش تودهای و مسائل مربوط با ادبیات و هنر ـ از چوئن لای2. مبارزه برای ادبیات چین نو ـ از کوموزو 3. ادبیات در مناطق تسلط کومین تانک ـ از مانوتون 4. ادبیات نوین تودهای ـ از چویانک.
مجموعه((نگارستان)) کتابی است متضمن نکات مختلف اجتماعی، امثله، حکایات، نظم و نثر و نوشتههایی از این دست .در شعری تحت عنوان((سیر تکوین)) آمده است :کرد عالم را چو خلقت کردگار/ هر چه را در جای خود داد او قرار/ داد بر هر چیز نوعی امتیاز/ آفرینش را چنین است اقتدار/ آنچه موجود است اضداد همند/ اکتساب از هم نمایند اعتبار/ هر چه در دنیاست دارد زوجیت/ هر یکی هم حاصلی آرد ببارد/ بیوجود ماده نر پیدا نشد/ نر بدون ماده کی آید به کار/ باز خنثی میکند طیف اسید/ میرسد بعد از زمستان نوبهار ..
پذیرش دین مقدس اسلام به وسیله بیشتر ایرانیان، مسیر فرهنگ گذشته آنان را تغییر داد و به تدریج دستورها و قوانین آن در زندگی فردی، سیاسی، اجتماعی و ادبی این مرزوبوم اثر گذاشت. دانشمندان ایرانی در ساختمان بزرگ فرهنگ قرون اولیه اسلام که از برخورد دو فرهنگ اسلامی ـ ایرانی بنا شد، سهم بسزایی داشتند. سخنوران بزرگ فارسی با الهام از معانی بلند قرآن و احادیث، به صور گوناگون و به منظورهای خاص، آثار خود را بارورتر و مانا کردند. البته میزان بهرهوری تمام شعرا و نویسندگان از آیات و احادیث به یک اندازه نیست؛ برای مثال متون عرفانی و اخلاقی بهویژه مثنوی مولانا، غزلیات شمس، آثار سعدی، حافظ، سنایی و عطار مشحون از تأثیرپذیریهای گوناگون از قرآن و احادیث است. این کتاب اینگونه تأثیرپذیریهای قرآن و احادیث در ادب فارسی را بررسی کرده است. شیوه تنظیم کتاب بدینگونه بوده که ابتدا تعدادی از کتب مهم فارسی مورد مطالعه و فیشبرداری قرار گرفته و آنگاه آیات واحادیثی که کاربرد بیشتری در ادب فارسی داشته و از چاشنی ذوقی بیشتری برخوردار بودهاند، استخراج و سپس طبقهبندی شدهاند.