سفرنامه ابن بطوطه ـ سیاح مراکشی ـ گویاترین و زندهترین سند فرهنگی جهان اسلام است که از قرن هشتم هجری به دست ما رسیده است. سفرنامه او، آیینهای است که زیروروی جوامع اسلامی روزگار در آن منعکس شده است. نهتنها سیره و عملکرد طبقات حاکم و نگرش و روش پادشاهان و دیوانیان، که راه و رسم عالمان و فقیهان، مراسم و آداب تشریفات جاری، چگونگی گذران مردم، مدرسهها و خانقاهها، ... را میتوان از خلال سفرنامه ابن بطوطه مشاهده کرد. نویسنده در این کتاب، جذابترین و تکاندهندهترین بخشهای کتاب سفرنامه را بازسازی و برجسته کرده است. مؤلف در این کتاب مسائل مهمی از قبیل نقش فردی و اجتماعی زنان، قدرت سیاسی، دین و دولت، آموزش و فرهنگ و بسیاری موضوعات مهم دیگر را با تحقیق در سفرنامه ابن بطوطه و منابع دیگر آن روزگار حتی برای خواننده غیرمتخصص خواندنی ترسیم کرده است.
اسطوره دده قورقود یکی از آثار برجسته کلاسیک است که در اوایل سده 19متن کهن از آن در یکی از کتابخانههای آلمان شناسایی شده و از آن پس پژوهشهای مختلفی درباره این اسطوره صورت گرفته است .در این نوشتار ابتدا به اهمیت انسان شناختی و تاریخ کتاب یاد شده اشاره میگردد ;سپس پیشینه آفرینش، تدوین و چاپ این اثر معرفی میشود .مطلب بعدی کتاب بحثی است درباره چند شخصیت حماسی دده قورقود که در پی آن از جایگاه تاریخی و اجتماعی زنان "اوغوز "سخن به میان میآید .سبک ادبی و شیوه نگارش دده قورقود، و محتوای اسطورهای کتاب و آثار جهان بینیهای باستانی از دیگر مباحث این مجموعه هستند .
تألیف محمدحسن سمسار، به زبان فارسى درباره جغرافياى تاريخى بندرى نزدیک بندر طاهرى در سواحل خليج فارس مىباشد. سيراف از جمله شهرهایى است كه در گذشته شهرت داشته و در سدههاى نخستين اسلامى همواره مورد توجه جغرافيانويسان بوده است. اين كتاب ما را در شناخت بهتر و بيشتر اين بندر كهن سال ايران توانا مىكند. در اين كتاب نویسنده كوشيده به بررسى جنبههاى تازه اى از زندگى سيراف و سيرافيان بپردازد كه در گذشته كمتر به آن توجه شده است. در اين پژوهش بيشتر به اوضاع اجتماعى، مذهب، دريانوردى سيرافيان و سرانجام علل و چگونگى سقوط و ويرانى بندر سيراف توجه شده است. كتاب؛ شامل سرآغاز، ديباچه، فهرست مطالب، پيشگفتار، سيزده فصل و بخش فهرستها مىباشد. كتاب به صورت تحقيقى و جمعآورى مطالب درباره بندر سيراف مىباشد كه از كتب جغرافيا و تاريخ استخراج شده است. كتاب؛ شامل سرآغاز، ديباچه، فهرست مطالب، پيشگفتار، سيزده فصل و بخش فهرستها مىباشد. كتاب به صورت تحقيقى و جمعآورى مطالب درباره بندر سيراف مىباشد كه از كتب جغرافيا و تاريخ استخراج شده است...
دوران جوانی شمس تبریز مصادف بود با اواخر ایام خاقانی و نظامی، روزگاری که این دو شاعر ممتاز و نامآور در اوج شهرت بودند. شمس تبریز با یک نوع تفاخر و غرور از شهر خود سخن میگوید. آرزو میکند که ای کاش میشد مولانا را با خود به آن شهر ببرد تا مولانا جماعت اولیایی را که در آنجا بودند از نزدیک ببیند و با آنها شود. در این کتاب به بررسی زندگی و آثار شمس تبریزی در خلال این مباحث پرداخته شده است: شمس در قونیه، شمس و مولانا در چه سنوسالی به هم رسیدند، تصویر مولانا در مقالات شمس، تصویر شمس در کلام مولانا، جهان شادمانه شمس و .... .
آقای محمدعلی موحد مصحح کتاب مقالات شمس تبریزی درباره این کتاب چنین میگوید: غربت شمس به حدی بود که برخی از اهل علم وجود تاریخی او را یکسره منکر بودند و برخی دیگر وی را مردی عامی از زمره قلندران بی سروپا میپنداشتند که مولانا نام او را بهانه طبع آزمائی و غزل پردازی کرده است. کشف دوباره شمس مرهون توجهی است که در زمانهای اخیر به فهرست نویسی و معرفی ذخایر خطی کتابخانههای بزرگ ترکیه پیدا شد. نسخههای خطی موجود مقالات را محققینی چون ریتر و عبدالباقی گلپینارلی از زوایای کتابخانهها بیرون کشیدند و معرفی کردند و مرحوم فروزانفر نخستین محقق ایرانی بود که پس از دریافت عکسی از نسخه مقالات به ارتباط عجیب مطالب آن با مثنوی مولانا اشاره کرد. این مقالات یادگار گرانبهایی است که پس از ورود شمس به قونیه و حالاتی که او با مولانا رفته به صورت یادداشت از سخنان او بجای مانده است. فراهم آورنده این یادداشتها خود شمس نبوده است. او هیچ گاه به مقالهنویسی نپرداخت و دست به تالیف کتابی نزد. تصحیح حاضر از محمد علی موحد است بر کتاب مقالات شمس تبریزی دفتر اول. این کتاب در دی ماه سال 1391 توسط انتشارات خوارزمی تجدید چاپ شده است.